ከምዝፍለጥ ድሕሪ ናጽነት ሃገርና ቤተክርስቲያንና ህላዌኣ ተፈሊጡ ማዕረ እተን ኣሕዋታ ናይ ኦሬንታል ኣብያተ ክርስቲያናት ተሰሪዓ። ከምቲ ብገለገለ ብሰሪ ኣፍልጦ ምስአን ወይውን ኮነ ኢልካ ሰብ ንምድንጋር ዝዝረብ ኣብ ትሕቲ እስክንድርያ ወይ ግብጺ ከምዝኾንና ዝገልጽዎ ዘይኮነስ፡ ቤተክርስቲያንና ማዕረ ናይ ግብጺ ቤተክርስቲያን እያ። ኣብ ትሕቲኣ እትኾነሉ ምኽንያት ዋላሓደ የለን። ከም ኣሕዋት ብእምነት ግና ምስ ኩለን ብእምነት ንዓና ዝመስላ ብፍላይ ድማ ምስ ናይ ግብጺ ቤተክርስቲያን ኣብ ኩሉ ናይ እምነት ኣገልግሎትና ምትሕግጋዝን ሕብረትን ክንገብር ሕጂ ብንኡስ ሃገረስብከት ዝተጀመረ ዘይኮነስ ሕጊ ቤተክርስቲያን ኮይኑ ኣቐዲሙውን ኣብ መንጎ ናይ ኤትራን ናይ ግብጽን ኣብያተ ክርስቲያናት ብዝተገብረ ስምምዓትን ዝነበረ ዝምድናን መቐጸልታን እዩ። ውዕል ኣብዚ ተመልከት።
ሕቶ ንኡስ ሃገረስብከት ሰሜን ኣመሪካ ስርዓት ቤተክርስትያን ስለ ስለ ዝተጋህሰ ጥራይ እዩ። ኣብ ታሪኽ እምነት ተዋህዶ ቤተክርስቲያን ስሕተታት ክፍጸሙ ጸኒሖም እዮም። ንኣፈታትሖኦም ዝምልከት ግን ንኹሉ ኣማኒ ክፉት ዝኾነ ክትዓት ተጌርሎም መዕለቢ ረኺቦም ጥራይ ዘይኮነ ንወለዶታት ክነመሃረሎም ዝጸናሕና ፍጻሜታት ተሰኒዶም ይርከቡ። ኣብ ልዕሊ ፓትሪያርክ ኣቡነ እንጠንዮስ ዝተወስደ ውሳኔ ንቤተክርቲያንና ካብ መዛኑኣ ናይ ኦሬንታል ኣብያተ ክርስቲያናት ዝፈለየ ዘሕፍር ተግባር ዘኽስስ ነገር ዘይብሉ ጥራይ ዘይኮነ ፈራድን ከሳስን ዘይፍለጥ ኣብ ታሪኽ ቤተክርስቲያንና ተራእዩ ዘይፈልጥ ፍጻሜ እዩ። ሕጂ ኣብ እዋንና በጺሑ ተዓቢጡ ዝኸይድ ጉዳይ እምነትና እንታይ ገበን ስለ ዝተረኽቦም እዮም፤ እዚ ሕቶ እዚ ኩሉ ኣማኒ ተዋህዶ ቤተክርስቲያን ዘልዕሎ ዘሎን ከልዕሎ ዝግባእ ሕቶን ኸኣ እዩ። እቲ ሕቶ ፓትርያርክ ካብ መዓርጎም ንምውራድ ዝተገብረ ከም ሕጊ ቤተክርስቲያንናን ሕጊ ናይ ዓለም ኣብያተ ክርስቲያናትን ዝተኸተለ ድዩ፤ ኣማሓዳሪ ሲኖዶስን ወኣማሓዳሪ ቤተክርስቲያንናን ተራ ምእመን ክኸውን ሕጊ ቤተክርስቲያንና የፍቅድ ድዩ፤ ስለምንታይ ቤተክርስቲያንና ካብ ናይ ኦሬንታል ኣብያተ ክርስቲያናት ተነጺላ፤
ነዘን ሕቶታት እዚአን ከም ስርዓት ቤተክርስቲያን ብግቡእ ክምልስ ዝኽእል ኣካል ክሳብ ሕጂ ኣይተረኽበን። ንሕና ብዛይካ እዚ መሰረታዊ ሕቶ እዚ (ምጥሓስ ሕጊ ወይ ቀኖና ቤተክርስቲያን) ተዘይኮይኑ ዝኾነ ይኹን ምስ ካልኦት ዝፈላልን ዘገራጩን ጉዳይ የብልናን። ከምቲ ገለ ገለ ሰባት ዘውጽእዎ መሰረት ዘይብሉ መግለጽታትን ጠቐነታትን እውን ናይ ፖለቲካ ሕቶውን የብልናን። ብዘይካ እቲ እምነትና ዝእዝዞ ጸሎት ብዛዕባ ሃገርና ምስ ዝኾነ ይኹን ናይ ፖለቲካ ሓይልታት ምትእስሳር ፈጺሙ የብልናን። እዚ ንሓድነት ህዝብና ዝበታትንን ካልእ ረብሓ ዘይብሉ ዝዝርጋሕ ዘሎ መግለጽታት ግን ዝምልከቶ ኣካል ክሓስበሉ ከምዝግባእ ከነተሓሳስብ ንፈቱ። ብዝተረፈ ቤተክርስቲያንና ምስ እምነታን ስርዓታን ክንዕቅባን ምስተን ኣሕዋታ ቤተክርስቲያናት ክንሰርዓን ሓላፍነት ኩልና እዩ።
ነዚ ሕቶ እዚ ምምላስ ጽቡቕ ታሪኽ ምግዳፍን ክብርን እዩ። እንተዘይ መሊስናዮውን ታሪኽ ክምልሶ ምዃኑ ምርዳእ የድሊ። ወለዶታት ግን ብኣና እናሓፈሩ ክዝክሩና ምዃኖም ክንፈልጥ ይግባእ።
ካብ ውሽጢ ኤርትራ ዝተረኽበ ንቤተ ክርስቲያን ተዋህዶ ንምቁጽጻር ብመንግስቲ ኤርትራ ክካየድ ዝጸንሐን ዘሎን ሽርሒ ዘቃልዕ ቪድዮ
ድኳን መጻሕፍቲ/Book Store
ራድዮ ቃለ ኣዋዲ