“ሰብ ጥበብ፡ 'እቲ እተወልደ ንጉስ ኣይሁድ ኣበይ ኣሎ፧ ኰዀቡ ኣብ ምብራቕ ሪና እሞ ክንስግደሉ መጺእና’ እናበሉ . . . መጹ። . . . እንሆ እቲ ኣብ ምብራቕ ዝረኣይዎ ኰዀብ ኣብ ልዕሊ እቲ ህጻን ዘለዋ ቦታ መጺኡ ደው ክሳዕ ዚብል መርሖም። ነቲ ኰዀብ ምስ ረኣይዎ፡ ኣዝዩ ብዙሕ ሓጐስ ተሓጐሱ።” ማቴ 2፡1- 2; 9 -10።

ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ፡ ነቶም ካብ ቀድም ዚፍልጥዎን ዜምልኽዎን ህዝቢ ኣይሁድን፡ ነቶም ንጣኦታት ዜምልኹ ዝነበሩ ኣህዛብን ኬድሕን እዩ እተገልጸ። ንኽልቲኦም ምእንቲ ኺብጽሖም ድማ፡ ካብ ዘርኢ ኽልቲኦም ተወልደ። ካብተን ከንኣናውያን ዝነበራ ትእማርን ራኬብን፡ ካብታ ሞኣባዊት ዝነበረት ሩትን ከም ዝተወልደ ኣብቲ ዝርዝር ወለዶኡ ተገሊጹልና ኣሎ (ማቴ 1፡2-6)። ክስቀል ከሎ‘ውን ኣይሁድን ሮማውያን ኣህዛብን ተሓባቢሮም ስቐልዎ። ኣብ ልደቱ‘ውን ኣይሁድን ኣህዛብን፡ ክልቲኦም ንግስነቱን መድሓኒ ምዃኑን ኪእመኑን ኪሰግዱን ኣብቲ መደብ ኣምላክ ናይ ግድን ስለ ዝነበረ፡ ነቶም ኣይሁዳውያን ጓሶት ብመልኣኽ እግዚኣብሄር ኣበሲሩን ናብቲ ህጻን ክርስቶስ ዘለዎ ቦታ ኼምጽኦም ከሎ፡ ነቶም ስብኣ-ስገል (ስብ-ጥበብ) ድማ በቲ ዚፈልጥዎን ዚምርሑን፡ እምነቶም ብእኡ ተገሊጹ ክሳዕ ቤት ልሄም መሪሑ ኣምጽኦም። እዞም ሰባት እዚኣቶም፡ ካብቶም ጣኦታት ዜምልኹ ኣህዛብ እዩም። ኣህዛብ ድማ፡ ብምቝጻር ከዋኽብቲ ዚምርሑን ዚፈልጡን ነበሩ። ስለዚ ከምቲ ኣብ ዘርኡ፡ ጸኒሖም‘ውን ኣብ ስቕለቱ ዚሳተፍ፡ ኣብ ልድቱውን ሱታፌ ምእንቲ ኺህልዎም፡ ሓደ ፍሉይ ኰዀብ ከም ዚግለጸሎም ገበረ። ምልክት ልደት ንጉስ ኣይሁድ ምዃኑ ድማ ገለጸሎም። ነቲ ኰዀብ ተኸቲሎም ኪኸዱን፡ ነቲ ዝተወልደ ንጉስ ዚበቅዕ ገጸ በረኸት ሒዞም ብምኻድ ኽሰግድሉን ድማ ደርኾም። እቲ ዜገርም ድማ፡ በልዓም ብዚበሃል ካብ ዓሌት ኣህዛብ ዝዀነ ጠንቋሊ ገይሩ፡ ብዛዕባ ክርስቶስ “እርእዮ ኣለኹ፡ ሕጅ ድኣ ኣይኰነን፡ እጥምቶ ኣልኹ ግናኸ ቀረባ ኣይኰነን፡ ካብ ያእቆብ ኰዀብ ይወጽእ፡  ካብ እስራኤል ከኣ በትሪ መንግስቲ ትትንስእ፡. . . ። ካብ ያእቆብ ገዛኢ ኺወጽእ እዩ. . . ።” ኢል ተነብዩ ነበረ (ዘሁ 24፡16-19)። ነዚ ዓብይ ምስጢር እዚ፡ ብኣይሁዳዊ ነብይ ሓዲጉ ብኣረማዊ ጠንቋሊ ኺጋልጾ ዝደለየሉ ምኽንያት ዜገርምን ንኽትርድኦ ዜሽግርን እኳ እንተ ዀነ፡ ናይቶም ኣህዛብ ንጉስን መድሓንን ምዃኑ‘ውን ኪገልጽ ስለ ዝደለየ ምዃኑ ግሉጽ ሓቂ እዩ። ነቲ ትንቢት እቲ፡ ድሕሪ ሓያሎ ኣማኢት ዓመታት፡ ብብዙሓት ኣይሁዳውያን ነብያት ገሊጽዎ እዩ። እቲ ነብዩ ሚክያስ፡ “ግናኸ፡ ኣቲ ኣብ ማእከል ኣሽሓት ይሁዳ ዝነኣስኪ ቤት ልሄም ኤፍራታ፡ እቲ ምውጻኡ (ህልውናኡ) ኻብ ጥንቲ ኻብ  ዘለኣለም ዝዀነ፡ ኣብ እስራኤል ገዛኢ ዚኸውን ካባኺ ኺወጸለይ እዩ። ስለዚ ኽሳዕ እታ ወላዲት እትወልድሉ ዘመን (ንጸላኢ) ኣሕሊፉ ኺህቦም እዩ።. . . ንሱ ብሓይሊ እግዚኣብሄርን፡ ብግርማ ስም እግዚኣብሄር ኣምላኹን ኪቐውምን ኪጓስይን እዩ። ሽዑ ንሱ ኽሳዕ ወሰን ምድሪ ዓብዩ ኪኸውን እዩ እሞ፡ ንሳቶም ብስላም ኪነብሩ እዮም። ንሱ ስላሞም ኪኸውን እዩ፡” ዝበሎ ቓል ነዚ ዘረጋገጸ እዩ (ሚክ 5፡1-5)።

እቲ ቕድሚ ኣሽሓት ዓመታት ብትንቢት ዝተነግረሉ ገዛኢ ኰዀብ ዚግለጸሉ ዘመን ምስ መጸ፡ ናቱ ትእምርቲ ዝዀነ ኰዀብ ነቶም ስገልቲ (ቈጸርቲ ዀዀብ) ኣብ ስማያት ተራእዩም። እቲ ሓቀኛ ኰዀብ ግና ኣብታ ንእሽቶ መብልዕ ማል ብጨርቂ ተጠቕሊሉ፡ ኣብ ሕቑፊ ቅድስቲ ድንግል ወላዲቱ ደቂሱ ነበረ። ክርስቶስ ጐይታና ባዕሉ፡ ብልሳንን ብርዕን ናይ ቅዱስ ሃዋርያኡ ዮሃንስ ገይሩ፡ “ኣነ ኢየሱስ፡ ኣብተን (ሾብዓተ) ማሕበራት እዚ ነገር‘ዚ ኺምስክረልኩም ኢለ፡ ንመልኣኸይ ስዲደዮ ኣለኹ። ኣነ ሱር ዳዊትን ዘርኡን፡ እቲ ብሩህ ኰዀብ ጽባሕ እየ።”ብምባል ኣረጋጊጹልና ኣሎ (ራእ 22፡16)። ሃዋርያ ጴጥሮስ‘ውን፡ እዚ ኰዀብ ጽባሕ‘ዚ ኣበይ ከም ዜብርህ፡ “ምድሪ ኽሳዕ ዚወግሕ፡ ኰዀብ ጽባሕ ውን ኣብ ልብኹም ክሳዕ ዚውጽእ፡ ኣብቲ ስፍራ ጸልማት ከም ዜብርህ መብራህቲ ጌርኹም እንተ ኣስተብሃልኩምሉ፡ ስናይ ትገብሩ ኣሎኹም።” ኢሉ ገሊጹልና ኣሎ(2ጴጥ 1፡19)። ጐይታና፡ ነቶም ዚስዕሩ ዚህቦ ዝዓበየ ህያብ ድማ፡ “ነቲ ዚስዕርን ክሳዕ መወዳእታ’ውን ግብረይ ዚሕሉንሲ፡ ከምቲ ኣነ ኻብ ኣቦይ ዝተቐበልክዎ፡ ኣብ ልዕሊ ኣህዛብ ከስልጥኖ እየ። ከምቲ ኣቕሓ መሬት ዚስባበር ገይሩ፡ ንሱ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም እዩ። ኰዀብ ጽባሕ’ውን ክህቦ እየ። እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ።” ብምባል ኣተስፍዩ ኣሎ (ራእ 2፡26-29)። ክርስቶስ ኣባና ኣብ ልብና ኺሓድርን ኪነብርን ከም ዚግብኦ ድማ ቃል እግዚኣብሄር ደጋጊሙ‘ዩ ዚገልጸልና (ሮሜ 8፡10፣ ዮሃ 14፡20,23፣ 2ቈረ 13፡5፣ ገላ 2፡20፣ ኤፌ 3፡17፣ ቈሎ 1፡27)።

ክርስቶስ ባዕሉ ሱር ኰይኑ ንዳዊት ፈርይዎ ኼብቅዕ፡ ባዕሉ ኸኣ ዘርኢ ዳዊት ኰይኑ ብስጋ ኻብኡ ፈረየ። ልክዕ ከምኡ፡ ባዕሉ መገዲ፡ ባዕሉ‘ውን መራሒ ዀይኑ ናብኡ ናብ ገዛእ ርእሱ የብጽሓካ። ባዕሉ መስዋእቲ ዀይኑ ዋጋ ሓጢኣትካ ይኸፍል እሞ፡ ባዕሉ ሊቀ ኻህናት ኰይኑ፡ ነቲ ዝተስውአ ስጋኡን ደሙን ናብ  ኣቦ ናብታ ስማያዊት መቕደስ የቕርቦ። ምኽንያቱ፡ ንሱ፡ “ኵሉ ኻብኡ ኵሉ ብእኡ ኵሉ ድማ ንእኡ፡” “ክርስቶስ ኵሉን ኣብ ኵሉን እዩ” ዝተባህለሉ ጐይታ እዩ (ሮሜ 11፡36፣ ቈሎ 3፡11)። እምበኣር ኵላትና ርእስና ንምርምር። እዚ ብሩህ ኰዀብ ጽባሕ እዚ፡ ተዋሂቡና፡ ይመርሓና፡ ንጸልማትና የብርሆዶ ይህልው፧ እዚ ዀዀብ ጽባሕ እዚ ነቶም ዚስዕሩን፡ ክሳዕ መወዳእታ ድማ ነቲ ኽንስዕቦ ዝተዋህበና ግብሩ ዚሕልውን ዚፍጽሙን ጥራይ እዩ ዚወሃብ። ከምቲ ንሰብኣ ሰገል ካብ ርሑቕ ምብራቕ ክሳዕ እታ እቲ ህጻን ዘለዎ ዝመርሖም፡ ንዓና’ውን ካብቲ ዝነበርናዮ ኻብ ኣምላኽ ርሑቕ ዝዀነ ህይወት ናብ ኣምላኽ  ኬብጽሓና እዩ። እቶም ሰብ ጥበብ፡ ንሓጺር ጊዜ እቲ ኰዀብ ምስ ተሰወሮም፡ ናብቲ ንጥፍኣት ናይቲ ህጻን ዝተሓርየ ሄሮድስ እዮም ኣትዮም። እዛ ናይ ጸልማት ጊዜን ስጕምትን ድማ፡ ንጥፍኣት ኣሽሓት ህጻናትን ቈልዑን ምኽንያት ኰነት። እቲ ኰዀብ ዳግም ኬብርሃሎምን ኪመርሖምን ምስ ጀመረ ድማ ኣዝዩ ብዙሕ ሓጐስ ተሓጐሱ። ምስ ረኸብዎ ድማ ኣብቲ መብልዕ ማል ብገጾም ተደፊኦም ሰገደሉ፡ ንኽህነቱን ንግስነቱን መከራኡን ዚበቅዕ ክቡር ህያብ ኣበርከቱሉ። ብኰዀብ ተመሪሖም ዝመጽዎ መገዲ ነቲ ህጻን ድሕሪ ምርካቦምን ንእኡ ዚግባእ ስግደትን ኣምልኾን ድሕሪ ምሃቦምን ብምርሒት መልኣኽ ተመልስዎ። ናይቶም ኰዀብ ጽባሕ ኣብ ልቦም ኬብርሃሎም ዝተዋህቦም ሰባት ዕጫ ነዚ እዩ ዚመስል፡ ብዘይ’ዚ ኰዀብ ጽባሕ’ዚ ኣይንኹን።

ንኣቦና ኖህ፡ መርከብ ድሕነት ኪሰርሕ ኣዚዙ ካብ ማይ ኣይሂ ዜድሓነ እዚ ኰዀብ ጽባሕ እዚ እዩ። ካብቶም ኣብ ዘመኑ ዝነበሩ ብሓጢኣት ዝተበላሸዉ ሰባት ኪፍለይ ምስ መርሖ ሰዓቦ። ካብቶም ወለዶታቱ ኢንታ ዘይብሉ ጻድቕ ክሳዕ ምዃን ድማ ዓበየ። ነዚ ብሩህ ኰዀብ ጽባሕ ብምሉእ ፍቓዱ ስለ ዝሰዓቦ፡ ንገዛእ ርእሱ ጥራይ ዘይኰነ ንበዓልቲ ቤቱን ንሰለስተ ደቁ መምስ ኣንስቶምን፡ ሻምናይ ርእሱ ኺድሕን ከኣለ። ጸሓፊ ናይ መልእኽቲ ናብ እብራውያን፡ ብዛዕባ ኣቦና ኖህ፡ “ኖህ ብዛዕባ’ቲ ገና ዘይተራእየ ነገር ራእይ ምስ ረኣየ፡ ብፍርሃት ኣምላኽ ተደሪኹ ብእምነት’ዩ ንምድሓን ቤቱ እትኸውን መርከብ ዘዳለወ፡ ብኣኣ ገይሩ ንዓለም ኰነና፡ ናይቲ ብእምነት ዚርከብ ጽድቂ ኸኣ ወራሲ ዀነ።” ኢሉ መስከረሉ (እብ 11፡7)። ከምቲ ሃዋርያ ጴጥሮስ ኣብ 2ጴጥ 1፡19 ገሊጽዎ ዘሎ ብርሃን ናይቲ ብሩህ ኰዀብ ኣብ ልቡ ስለ ዘብርሃሉ’ዩ ኣብቲ ብጸልማት ዝተዋሕጠ ኽፉእን ጸልማትን ዘመን ንበይኑ ጻድቕ ኰይኑ ዝተረኽበ፡ ንምልእቲ ስድራ ቤቱ ድማ ኬድሕን ዝኸኣለ። እዚ ኰዀብ ጽባሕ ኣብ ልቡ ዘየብርሃሉን ብእኡ ዘይምራሕን ሰብ፡ ወጋሕታ ትንሳኤ ኣይኪርእይን እዩ። ናይ መወዳእታ ዕጫኡ ኣብቲ ንሰይጣንን መላእኽቱን ተዓቝሩሎም ዘሎ ግብ ዝበለ ጸልማት እዩ ዚኸውን (ይሁ 13 ፣ 2ጴጥ 2፡17)።

ንኣቦና ኣብርሃም ካብ ምድሩን እንዳ ኣቦኡን ኣዝማዱን ኣውጺኡ፡ “ናብታ ኣነ ዘርእየካ ምድሪ ውጻእ” ኪብሎ ኸሎ፡ በዚ ኰዀብ ጽባሕ ገይሩ’ዩ ዝመርሖ። እቲ ብዛዕባ ኣብርሃም ኣቦና፡ “ኣብርሃም ናብ ንርስቲ ኪቕበሎ እተኣመመሉ ስፍራ ኺወጽእ ምስ ተጸውዐ፡ ብእምነት ተኣዘዘ፡ ናበይ ከም ዚኸይድ ከይፈለጠውን ወጸ። ነታ ኣምላኽ ዝሃናጺኣን ዝሰራሒኣን መሰረት ዘለዎ ኸተማ ይጽበይ ስለ ዝነበረ፡ ነታ ምድሪ ተስፋ ኸም ኣብ ምድሪ ጓና ኰይኑ ተቐመጠ እሞ፡ ምስቶም ነዛ ተስፋ እዚኣ መዋርስቱ፡ ይስሃቕን ያእቆብን ብእምነት ኣብ ድንኳን ይነብር ነበረ።” ዝተባህለ ሃዋርያዊ ምስክር ኣብ ልቢ ኣቦና ኣብርሃም እዚ ኰዀብ ጽባሕ’ዚ የብርህን ይመርሕን ከም ዝነበረ ዜመልክተና እዩ (እብ 11፡8-10)።

ነዞም ከም ኣብነት ዝጠቐስናዮም ቅዱሳት ኣቦታትና ጥራይ ዘይኰነ ንዅሎም ካልኦት ቅዱሳን ንህይወቶምን መገዶምን ዘብርሃሎምን ዝመርሖምን እዚ ኰዀብ ጽባሕ እዚ እዩ። እታ ቐጣን መገዲ፡ እታ ጸባብ ደገ፡ እቲ ቀቅድሜኻ ዚመርሕ ሕያዋይ ጓሳ፡ እቲ ዓስብኻ ዚፈድይ ዳኛን ንጉስን፡ ኵሉ ባዕሉ ስለ ዝዀነ፡ እቲ ብዘይ’ዚ ኰዀብ ጽባሕ እዚ ኣብዛ ጸልማት ዓለም’ዚኣ ዚመላለስ ሰብ፡ ብገዛእ ምርጫኡ ኺጠፍእ ዝወሰነ ዓሻ ሰብ እዩ። እቲ ሃዋርያ ቕዱስ ጴጥሮስ፡ ነቶም ነዚ ኰዀብ ጽባሕ እዚ ኣብ ልቦም ዘይነበሮም ኣይሁድ፡” እምበኣርስኸ ሓጢኣትኩም ምእንቲ ኺድምስሰልኩም፡ ካብ ገጽ እግዚኣብሄር ከኣ ዘመነ ዕረፍቲ ምእንቲ ኺመጸልኩም ነቲ ቐደም ንኣኻትኩም እተሓርየ ክርስቶስ ከኣ (ናብ ልብኹም) ምእንቲ ኺሰድደልኩምሲ፡ ተነስሑን ተመለሱን” ዝበሎ ቓል ንኣናውን ተባሂሉልና ኸም ዘሎ ንፍለጥ (ግብ 3፡19,20)። ካብ ግብሪ ጸልማት (ማለት ካብ ሓጢኣት) ምርሓቕ ዜጸግመና ዘሎ ብርሃን ናይዚ መሪሕ ኰዀብ ስለ ዘይብልና እዩ። መብራህቲ ኸይወላዕካ ኣብ ጸልማት ኪኽየድን ኪስራሕን ከም ዘይከኣል፡ ንክርስቶስ ከይሓዝካ ድማ ናብራ ጽድቅን ብርሃንን ኪንበር ኣይከኣልን እዩ። እቲ ንሰብኣ-ሰገል ብብርሃን ኰዀቡ ናብ ቤትልሄም ዝመርሖ ኣምላኽ ሕጂውን ህያው እዩ። ንዓና’ውን በዚ ኰዀብ ጽባሕና ገይሩ ናብታ ሰማያዊት ኢየሩሳሌም ዜብጽሓና ክርስቶስ እዩ’ሞ ንእመኖ፡ ንስዓቦ ድማ።

ጸጋ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስን ፍቕሪ ኣምላኽን ሕብረት መንፈስ ቅዱስን ምስ ኩላትና ይኹን።

ኤርትራዊት ቤተ ክርስቲያን ተዋህዶ: መንበረ ጵጵስና ሰሜን ኣሜሪካ