ካብ ኣትራኖስ ቤተ ክርስቲያን - From the pulpit of the Church

ድሕሪ በዓለ መንፈስ ቅዱስ፡ ኣብ ጾመ ሃዋርያት ኣብ ዘላ ቐዳመይቲ ሰንበት ተሰሪዑልና ዘሎ ንባብ ቅዱስ ወንጌል፡ ሓደ ዓብይ ምስጢር ገሊጹልና ይርከብ። እዚ ምስጢር’ዚ፡ ምስ ቅድስት ስላሴ ብጽኑዕ ፍቕሪ ዚጠምር ተግባር’ዩ። ካብኡ ሓሊፋ’ውን ብዛዕባ ቅድስት ስላሴ ዓሚቝ ኣስተርእዮ (ምግላጽ) ዜጐናጽፍ ብሉጽ ምርጫ እዩ። ኣርእስትና ኣመልኪቱና ኸም ዘሎ፡ እዚ ኣብ ምድርን ኣብ ስማይን ክቡርን ነባርን ዓወት ዜጐናጽፍ መገዲ’ዚ፡ ንፍቕርኻ ብስምዒት ወይ ብባዶ ቓላት ዘይኰነስ ብግብራዊ ተኣዝዞ ናይ ምግላጽ ጥበብ እዩ።

እቲ ዓወትና ዚጸልእ ሰይጣንን እዛ ንነብረላ ዘለና ውድቕቲ ዓለምን፡ ብዛዕባ ፍቕሪ ኣዝዩ ግጉይን ዝምቡዕን ዝዀነ ትርጉም እናመገቡ ኣበላሽዮምና እዮም። ፍቕሪ፡ ብስምዒታዊ ሃነይነይታን ብጠባሪ ባዶ ቓላትን እንተ ተገሊጹ ብቑዕ ፍቕሪ ከም ዚኸውን ክሳዕ ደምና ኣስሪጾምልና ይርኸቡ። ነቲ “ፍቕሪ” ዚብል መለኮታዊ ቓልን ባህርይን ኣብ ዘይመዓላኡ ብምውዓል፡ ናይ “ፍትወት ስጋ ምንዝርና ዝሙት” ዚብል ቃል መተካእታ’ውን ገይሮምዎ ኣለዉ። ግናኸ፡ ክብሪ ነቲ ቕዱስ ስሙ ይኹን፡ እግዚአብሔር በዚ ግጉይ ትርጉምን ርድኢትን ክንጠፍእ ኣይሓደገናን። ነቲ ንርእሱ “ፍቕሪ” ዝዀነ ሓደን ቅዱስን ወዱ ብምልአኽ፡ መንነትን ትርጉምን ናይ ሓቀኛ ፍቕሪ ኪገልጸልና ብሕያውነቱ ፈቐዶ።

እቲ ቕዱስ መድሓኒ ዓለም፡ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ፡ ከአ ንርእሱ ፍቕሪ ስለ ዝዀነ፡ ብድኻም ናይቲ ዝለበሶ ስጋ ኸይተዓንቀፈ፡ ፍቕሪ ብኸመይ ከም እትግልጽ ብቓልን ብግብርን ኣርኣየና። እዞም ብክርስቶስ ክርስትያን ዝዀንና ዅላትና ድማ፡ ነቲ ዓለም ዝመገበትና ትምዩን “ ፍቕሪ” ዘይኰነስ፡ ነዚ ጐይታና ዘስነቐና ሓቐኛ ትርጉም ናይ ፍቕሪ ተግቢርና ኽንመላለስ ክርስትያናዊ ሓላፍነትና እዩ።

መሪሕ ጥቕስና ኣመልኪቱና ኸም ዘሎ እምበኣር ናይ ቅድስት ስላሴ ናይ ፍቕሪ ትርጉም፡ ንትእዛዛቱ እዩ። እግዚኣብሔር ካብዚ ንዝተፈልየ ዓይነት ፍቕሪ ኣፍልጦ ኣይህቦን፡ ኣይቅበሎን፡ ኣይጻምዎን ከኣ’ዩ። እቲ ንአምላኽ ኰነ ንሰብ ዘሎና ፍቕሪ፡ ንትእዛዛት አምላኽ ብምእዛዝ ጥራሕ ኢና ኽንገልጾን ህላውነቱ ኸነረጋግጽ እንኽእል።ጐይታና ብዛዕባ እታ ፍቕሪ እትገልጽ ተአዝዞ ኺገልጽ ከሎ፡ “ ዘለዎ እሞ ዚሕልዎ” እትብል ኣገዳሲት ሓረግ ኣስፊሩ ኣሎ። እንተ ኽትእዘዞ እንተ ዘይክትእዘዞ፡ “ትእዛዛቱ ዘሎኻ” ሰብ ምዃን ቀዳማይን ግድነታውን ረቛሒ እዩ። ምኽንያቱ፡ ዘይብሉ ሰብ እንታይ ኪህብ ወይ ኪገብር ይኽእል፡ ስለዚ ኽትሕልዎን ክትእዘዞን እንተ ዄንካ፡ እቲ ኽትእዘዞ ዜድልየካ ቓል ኣብ ውሽጥኻ ኪህልው፡ ንልብኻ ኪመልኦ ይግባእ። እግዚአብሔርውን፡ ፍቕሩን ምልኣት ቃሉን ዘለዎ ዝምድና፡ በቲ ንነብዩ ሙሴ ዝሃቦ ፡ “ንስኻ ድማ ንእግዚአብሔር አምላኽካ ብዅሉ ልብኻን ብዅሉ ሓይልኻን ብዅሉ ነፍስኻን ብዅሉ ሓይልኻን  ኣፍቅሮ። ነዚ ኣነ ሎሚ ዝእዝዘካ ዘሎዅ ቓላት ከአ ኣብ ልብኻ ዕቘሮ።” ብዚብል ትእዛዝ ገሊጽዎ አሎ (ዘዳ 6፡5-6)። ካብዚ ቓል’ዚ ኸም እንመሃሮ እምበኣር፡ ቃሉ ዘሎካ ምዃንን ንአምላኽ ምፍቃርን ኣዝዩ ጥቡቕ ዝምድና ኣለዎ። ነቲ ኣብ ልብኻ ዝዓቘርካዮ ቓል ምስ ተኣዘዝካዮ ድማ ነቲ ኣብ ልብኻ ንኣምላኽ ዘሎካ ፍቕሪ ይገልጸልካ ማለት’ዩ። ነዚ ትእዛዝዚ ደጋጊሙ ድሕሪ ምሃቡ፡ ኣብ መወዳእታ ኸኣ ከምዚ ዚስዕብ ኢሉ ተዛረቦም። “እዚ ኣነ ሎሚ ዝእዝዘካ ዘሎኹ ትእዛዝት ንኣኻ ኣዝዩ ዜሸግርን ካባኻ ዝረሓቐን ኣይኰነን እዮ’ም፡ ‘ናብ ሰማይ ዚደይበልናን ዜምጽኣልናን፡ ክንገብሮ ኸኣ ዜስምዓና መን’ዩ፧” ኸይትብል፡ ኣብ ሰማይ ኣይኰነን (ዘሎ)። ‘ ባሕሪ ዚሰግረልናን ዜምጽኣልናን ክንገብሮ ኸኣ ዜስምዓና’ሞ መን’ዩ፧ ከይትብል ድማ ኣብ ስግር ባሕሪ ኣይኰነን (ዘሎ)። ነቲ ቓል ምእንቲ ኽትገብሮስ፡ ኣብ ኣፍካን ኣብ ልብኻን ኣዝዩ ቕረባኻ እዩ።” ብምባል ደጊሙ ኣጠንቀቖም ( ዘዳ 30፡12-14)። ስለዚ ነቲ ዝተዋህበካ ትእዛዝ ንክትገብሮ ኣብ ውሽጢ ልብኻ ኪህልው ናይ ግድን’ዩ።

ከምኡ ስለ ዝዀነ ድማ እቲ ብጐይታና መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ዚቐውም ሓድሽ ኪዳን ቀንድን ቀዳማይን ዕላማኡ እንታይ ምዃኑ እግዚአብሔር ኣብ ኤር 31፡33 “ እንሆ ምስ ቤት እስራኤልን ምስ ቤት ይሁዳን ሓድሽ ኪዳን ዝኣትወለን መዓልትታት ኪመጻ’የን።. . .  ድሕሪ’ዘን መዓልታትት ዚአተን ምስ ቤት እስራኤል ዝኣትዎ ኪዳንሲ እዚ ደአ’ዩ ሕገይ ኣብ ልቦም ከንብር ኣብ ልቦም ከኣ  ክጽሕፎ’የ ኣነ አምላኾም ክኸውን’የ ንሳቶም ድማ ህዝበይ ኪዀኑ እዮም።” ብዚብል ቃል ገሊጽዎ ኣሎ። እምበኣር ኣብቲ ሓድሽ ኪዳን ዘሎናን ዘየሎናን እንፈልጥ ቃሉ ኣብ ልብና ተጻሒፉን ተነቢሩን ብምህላውን ብዘይ ምህላውን’ዩ። እግዚኣብሔር ንኣና አምላኽና፡ ንሕና ኸኣ ህዝቡ እንኸውን ቃሉን ትእዛዛቱን ኣብ ልብና ዘሎና ሰባት እንተ ዄንና ጥራሕ’ዩ። እዚ ንቓሉ ኣብ ልብኻ ናይ ምጽሓፍ መስርሕ በመንን ብኸመይን ከም  ዚትግበር ሃዋርያ ቅዱስ ጳውሎስ ኣብ 2 ቈረ 3፡3 “ ንስኻትኩም ብመንፈስ ህያው አምላኽ እምበር ብቐለም ዘይተጻሕፈት ኣብ ልቢ ስጋ እምበር ፡ ኣብ ጽላት እምኒ ዘይተጻሕፈት ብምግልጋልና ደብዳቤ ክርስቶስ ምዃንኩም ግሁድ’ዩ።” ብምባል ገሊጹልና። ስለዚ እቲ እዛ ጽሕፈት’ዚአ ኣብ ልቡ ዘላቶ ሰብ፡ ንሱ’ዩ ምስ ከርስቶስ  ሓድሽ ኪዳን ዝኣተው ክርስትያን ዚኸውን።

እምበኣር ሰብ ነቲ ኣብ ውሽጢ ልቡ ዝተጻሕፈሉ’ዩ ዚመስል። ሓጢኣት ምግባር ዚቐለልናን ዜብህገናን ሰባት እንኸው ከአ ፡ እቲ ርኹስ ድያብሎስ ሕጊ ሓጢአት ኣብ ልብና ዝተጻሕፈ ሕጊ ሓጢኣት ከመይ ገይሩ ከም ዜበላሽወና ሃዋርያ ጳውሎስ ብኸምዚ ዚስዕብ ገሊጹልና ኣሎ። “ ስለዚ እቲ ኣባይ ሓዲሩ ዘሎ ሓጢኣት እዩ’ምበር ኣነ ኣይኰንኩን ዝገብሮ ዘለኹ (ሰናይ ናይ ምግባር) ፍቓድሲ ኣሎኒ ምግባር እቲ ሰናይ ግና ስኢነዮ ኣሎኹ እሞ ነቲ ዘይደልዮ እከይ እገብሮ ኣሎኹ እምበር ነቲ ዚደልዮ ሰናይ ኣይኰንኩን ዝገብሮ ዘሎኹ ስለዚ ኣባይ ማለት ኣብ ስጋይ ሰናይ ከም ዘየልቦ እፈልጥ ኣለኹ፡. . . ብናይ ውሽጢ ሰብሲ በቲ ሕጊ አምላኽ ባህ ይብለኒ እዩ፡ ግናኸ ኣብ ኣካላተይ ምስ ሕጊ (አምላኸይ) ዚዋጋእ ናብቲ ኣብ ኣካላተይ ዘሎ ሕጊ ሓጢኣት ኣቢሉ ዚማርኸኒ ካልእ ሕጊ እርእይ ኣሎኹ። ይዋእ ኣነ ምግዱር ሰብ ካብዚ ናይ ሞት ስጋስ መን ኰን ኬድሕነኒ እዩ፧ ( ሮሜ 7፡17, 22-24)” እቲ ንሕጊ አምላኽ ወይ ንሕጊ ሓጢኣት ክትግዛእ ከለካ ዝምባለ ባህጊ ወይ ምርጫ አየናይ ሕጊ ኣብ ውሽጥኻ ተጻሒፉ ኸምዘሎ ንጹር ምልክት’ዩ። መንፈስ ቅዱስ ንሕግታቱ ኣብ ልብኻ ዝጸሓፈልካ ምስ ክርስቶስ ሓድሽ ኪዳን ዝገበረ ክርስትያን እንተ ዄንካ፡ ምእዛዝ ከም ጻዕረ ሞት ዝሓዞ ሰብ ብኽንደይ ገድሊ እትፍጽሞ ዘይኰነስ፡ ባህሪኻ ዀይኑልካ ብሓጐስን ብምሉእ እዕረቐትን እትገብሮ ቅዲ ህይወት (lifestyle) እዩ ዚዀነልካ። ብኣንጻሩ ሕጊ አምላኽ ዘይኰነስ ብመንፈስ ሰይጣን ሕጊ ሓጢኣት ኣብ ልብኻ ዝተጻሕፈልካ ሰብ እንተ ዄንካ ድማ ንአምላኽ ምእዛዝ ኣባኻ ባህጊ ዀይኑ ጥራይ ይተርፍ እምበር ንአምላኽ እተሰምር ሓንቲ ሰናይ ግብሪ’ኳ ኽትገብር ኣይከኣለካን’ዩ። ምኽንይቱ ፡ ኣብ ትሕቲ ባርነትን ምርኮን ናይ ሓጢአት ኢኻ ዘሎኻ። ፍተው አይትፍተው ሓጢአት ካብ ምግባር ኸተዕርፍ ኣይትኽእልን ኢኻ።

ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ  ግና ነቶም ናይ ብሓቂ ምስኡ ሓድሽ ኪዳን ዝአተው፡ ነቲ ንአምላኽ ከይእዘዙ ኣብ ውሽጦም ኰይኑ ዚቃወምምን ዚበአሶምን ዝነበረ ብኢድ ሰይጣን ዝተጻሕፈ ናይ ሓጢአት ጽሕፈት ዕዳ በቲ ኣብ መስቀል ዝፈሰሰ ደሙ ሓጺቡ ስለ ዝደምሰስ ሓጢአት ንምግባር ዜገድዶምን ዚጐትቶምን ዋላ ሓደ የልቦን( ቈሎ 2፡14 ሮሜ 6፡12-14 ሮሜ 8፡12-13)። እቶም ሰብ ሓድሽ ኪዳን፡ ብመንፈስ ቅዱስ ደብዳቤ ክርስቶስ ዝዀኑ ክርስትያን፡ “ ሓጢአት ግበር” ዚብል ድፍኢት ሰይጣንን ሰባትን ኪመጾም ከሎ “ ያእ ኣይፋልናን ንሕና ኻብ ሓጢአት ቀደም ዝሞትና ከመይ ኢልና ሕጂ ኣብኡ ኽንነብር፧ ሓጢኣት ናይ ምግባር ዕዳ የብልናን” ኢሎም ይኣብዩ፧ “ ንጐይታኹም ከይትእዘዝዎ” ( ሮሜ 6፡1,15) ዚብል ሰይጣናዊ ትእዛዝ ሰይፍን ሓውን ብዝተዓጥቁ ሰባት ኪወሃቦም ከሎ ድማ፡ “ ንጐይታና ምእዛዝ ክንሓድግ ኣይኰነልናን’ዩ” ኢሎም ብትብዓት ደዉ ይብሉ። ህይወቶም ክሳዕ ምኽፋል ድማ ይጸንዑ ( ግብ 4፡19,20 ግሃ 5፡29)። እቶም ናይ ብሓቂ ብምሉእ ልቦምን ብዅሉ ሓይሎምን ንአምላኽ ዜፍቅርዎ፡ ብዘይ ዝዀነ ተረፍን ፍቕሮም ብምልአት ኪገልጽዎ ዚኽእሉ፡ እዚኣቶም እዮም። እቶም ሕጊ ሓጢኣት ካብ ልቦም ብደም ክርስቶስ ዘይተደአምሰሰሎም፡ መንፈስ ቅዱስ ንሕጊ አምላኽ ኣብ ልቦም ጽሑፍ ደብዳቤ ክርስቶስ ዘይገበሮም ሰባት ግና ካብ ሓጢአት ንጊዚኡውን ይኹን ኬዕርፉ ከቶ ኣይክእሉን’ዮም። ናብ ቤተ ክርስቲያን ኪመላለሱ ንአምላኽ ኬታልልዎ ያኢ ብኣፎም ኬቀባጥሩሉ ይኽእሉ እዮም፡ ( መዝ 78፡36-37 ኢሳ 29፡13-14) ንሱ ግና ነቶም ናቱ ዘበሉ ጽቡቕ ገይሩ ይፈጦም’ዩ። ማሕተም ደሙ ኣውዲቝሎም’ዩ (2ጢሞ 2፡19 ናሆ 1፡7)፡ ኣብታ ንዅሉ ዘርኢ ኣዳም እተጨንቕ መዓልቲ ፍርዲ ንኣታቶም ኪንሕፎም’ዩ። ነቶም ከምዚ ዝበሉ ደቁ፡ “ ደቂ ምእዛዝ ደቂ ብርሃን ኣቕሓ ምሕረት ኣቕሓ ኽብሪ” ብዚብል መለኮታዊ ማዕርጋት ይጽውዖም ነቶም ብልሳኖም “ጐይታይ ጐይታይ” ኢሎም ዜቀባጥሩሉ ንፍቓዱ ምእዛዝ ግና ነውርን ዓቐበትን ኰይኑ ዚረኣዮም “ ክርስቲያን ኢና” በሃልቲ ሰባት ግና ፡” ደቂ ዘይምእዛዝ ደቂ ጸልማት፡ ኣቕሓ ቝጥዓ፡ ኣቕሓ ውርደት” ኢሉ ንሰይጣን ዚግባእ መጸውዒ ይህቦም፡(1ተሰ 5፡4 ፣8 ሮሜ 9፡22-25 ኤፌ 5፡6 2ጢሞ 2፡20-21) ኣብታ መዓልቲ ፍርዲ፡ “ ጐይታይ ጐይታይ ክፈተልና ዀታ፡ ኢሎም ምስ ለመንዎ፡ “ ኣቱም ገበርቲ ዓመጻ ዅላትኩም፡ ካበይ ምዃንኩም ኣይፈልጠኩምን’የ ፡ ካባይ ርሓቝ” ኪብሎም’ዩ፡(ሉቃ 13፡25-27) ጐይታና ዘይደብዳቤኡ ኣይቅበልን’ዩ።እቶም ብደም ክርስቶስ ኣብ ልቦም ዝነበረ ሕጊ ሓጢኣት ደምሲሶም ብመንፈስ ህያው አምላኽ ንትእዛዛት አምላኽ ኣብ ጽላት ልቦም ዘጽሓፉ፡ ነቲ ዝተጻሕፈሎም ትእዛዝ ከኣ ብዓብይ ሓጐስን ፍጥነትን ዝተአዘዙ እሞ ህያዋን ደብዳቤ ክርስቶስ ኰይኖም ኣብዛ ውድቕቲ ዓለምን ኣብ መንጎ ሓጥአንን እናነበሩ ዘገልገልዎ ክርስቲያን ሰባት፡ ምስ ክርስቶስ ኣብ የማን ኣቦ ኪቕመጡን ኪኻብሩን’ዮም።

እዞም ንፍቕሮም ብብቕዓት ዝገለጹ ሰባት እግዚአብሔር ኣብን ወልድን መንፈስ ቅዱስን ድማ ኣዝዮም የፍቅርዎም። ኣብን ወልድን ከም ዜፍቅርዎም ኣብቲ መሪሕ ጥቕስና ተገሊጹልና ኣሎ። እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ መቕደሱ ገይሩ ኣባታቶም ንዘለኣለም ብምንባሩን፡ ነቲ መለኮታዊ ቓል ኣብ ልቦም ብምጽሓፍን ነቲ ኣባታቶም ዘለዎ ፍቕሪ ብግብሪ ገሊጽዎ እዩ፡ ብፍቕሪ ስላሴ ዝተጸገወ ሰብ ካብ ምዃንካ ኣይፈልጠካን’የ፡ ካባይ ርሓቕ” ካብ ዚብል ጽልኢ ስላሴ ዚኸፍእ መርገምካ እንታይ ኣሎ፧

ነቲ ብተኣዝዞ፡ ፍቕሩ ኣብ ምግላጽ ዝዋሕለለ ሰብ ዝተኣትወ ተስፋ ኸኣ፡ “ ርእሰይ እገልጸሉ” ዚብል መስተንክር ተስፋ’ዩ። ቅዱሳን ሃዋርያት ንጐይታና ኻብ ዝሃብዎ መግለጺ ሓደ “ ክርስቶስ እቲ ምስጢር ኣምላኽ” ዚብል እዩ ( ቈሎ 2፡2)። በቲ ድሮ ዝተገልጸልካን ኣብ ልብኻ ዝተጻሕፈን ምስጢራቱ ብተኣዝዞ እሙን ኴንካ ምስ ተረኸብካ፡ ካብኡ ዚዓብይ ካልእ ምስጢራት ይገልጸልካ ( ሉቃ 16፡10) ፍልጠት ምስጢሩ ብዝያዳ እናተገልጸልካ ምስ ከደ ድማ፡ ከም ሃዋርያ ጳውሎስ፡ ንዅሉ ዓለማውያን ስጋውን ረብሓታት ከም ጐሓፍን ከም ውጽዓን ክትቈጽሮ ዓቕሚ ትረክብ። እዚ ድማ ናብ ዝዓመቘ መንፈሳውነት እናእተወ ንምእዛዝካ ከም ዚዓብይ ብምግባር ብምልአት ንክርስቶስ ናብ ምምሳል የዕብየካ።

እምበአር ክቡራት ኣንባብቲ ርእስና ንመርምር!! ካበየኖት ወገን ኢና፧ ካብቶም ንሕጊ ሓጢአት ዚግዝኡ፡ ደብዳቤ ሰይጣን ክነሶም “ጐይታይ ጐይታይ” እናበሉ በምልሓሶም ነቲ ፈላጥ-ኵሉ ኪድልሉ (ኬታልሉ) ዚፍትኑ  ዲና፡ ወይስ ካብቶም ትእዛዛቱ ኣብ ልቦም ብመንፈስ ቅዱስ ኣጽሒፎም ደብዳቤ ክርስቶስ ናብ ምዃን ዝዓበዩ፡ ብዕዙዝ ተኣዝዞ ኸኣ ንፍቕሮም ኣብ ምግላጽ ዝተዓወቱ ደቂ ምእዛዝ ኢና፧ ነቲ ዚሓይሽን ንዘለኣለም ዜርብሕን ደኣ ንምረጽ!!

ጸጋ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስን ፍቕሪ ኣምላኽን ሕብረት መንፈስ ቅዱስን ምስ ኩላትና ይኹን።

ኦርቶዶክሳዊት ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ኤርትራ - መንበረ ጵጵስና ሰሜን ኣሜርካ