ካብ ኣትራኖስ ቤተ ክርስቲያን - From the pulpit of the Church

ተንሥአ ወአንሥአ ኵሎ ሙታነ። ተንሥአ ኵሎ ሙታነ፡ ወፈትሖሙ ለሙቁሐን። ተንሥአ፡ በዐቢይ ኃይል ወሥልጣን ወአግዓዘ ነፍሰ ጻድቃን።ትርጉም ክርስቶስ ተንሲኡ ሙውታት ኩሎምውን አተሲኡ፡ንኩሎም እሱራት ፈትሐ ብዓቢ ሓይሊ ስልጣንን ነፍሲ ጻድቃን ሓራ አውጽኤ” ኣዚዩ መሳጢ ብዝኾነ ቃላት ጌሩ ቅዱስ ያሬድ ብዛዕባ ትንሣኤ ክርስቶስ ብመንፈሳዊ ቃላት ጌሩ ካብ ዝገለጾ ሓረግ ዝተወስደ ቃላት እዩ።

ናይዚ ዕለት’ዚ ናይ ወንጌል ንባብ ገሊጹልና ኸም ዘሎ፡ ሰብ-ኤማሁስ ኣዒንቶም ተኸፊተን ንጐይታ ምስ ኣለለይዎ ብኡንብኡ ኼበስሩ ናብ ኢየሩሳሌም ናብ ኣሕዋቶም ተመልሱ። ንሳቶም ቅድሚ ምዝራቦም ግና፡ እቶም ኣብኡ ዝጸንሑ ቐዲሞም፡ “ጐይታ ብሓቂ ተንሲኡ’ዩ፡ ንስምኦን’ኳ ተራእይዎ’ ኢሎም ኣበሰርዎም። ብስራት ትንሳኤኡ ምዝራብ፡ ዕሽነት መሲሉ ተራእይዎም ምእማኑ ተጸጊሞም ዝጸንሑ “ደቀ መዛሙርቲ”፡ ሕጂ ግና፡ ጐይታ ብሓቂ ኸም ዝተንስአ ኽኣምኑ ምብቅዖም፡ ብሓቂ ኣዝዩ ዜሕጕስ ብስራት’ዩ። እቶም ናይ እምነት መርከቦም ተሰቢራቶም ዝነበሩ ሰብ ኤማሁስ፡ “ንእስራኤል ዜድሕን ንሱ’ዩ ኢልና ተስፋ ጌርና ኔርና፡” ኢሎም ሕጂ ግን እቲ መድሓኒ ንሱ ኸም ዘይኰነ ገይሮም ኪዛረቡ ምስ ሰምዐ፡ ጐይታ “ኣቱም ነብያት ብእተዛረብዎ ንምእማን ልቦም ዝደንጐየ ዓያሱ” ኢሉ ገኒሕዎም ነበረ። እዚኣቶም ግና ነብያት ንዝተዛረብዎ ጥራሕ ዘይኰነስ፡ ነቲ ርእሲ ዅሎም ነብያት ዝዀነን፡ ንነብያት በብዘመኑ ዝለኣኸን፡ ባዕሉ እቲ ሞይቱ ዚትንስእ  ጐይታ ንዝነገሮም ሓቂ ንምእማን ዝደንጐዩ ሰባት ነበሩ። ይትረፍ ፈጺምና ምእማን ክንኣብይ፡ ንምእማን ብዝደንጔና መጠን፡ ዕሽነትና ነግህድ ከም ዘሎና ኸነስተውዕል ይግብኣና። ምኽንያቱ ንምእማን ብዝደንጔና መጠን ንምእዛዝውን ንድንጕይ ኣሎና ማለት’ዩ።

ጐይታና፡ ንሃዋርያ ጴጥሮስ፡ “እምነትካ ኸይትጠፍእ ምእንታኻ ለመንኩ” ድሕሪ ምባሉ፡ “ንስኻ ምስ ተመለስካ ድማ፡ ነሕዋትካ ኣጸናንዓዮም” ኢሉ ተማሕጺንዎ ነበረ። እዛ “ምስ ተመለስካ” እትብል ቃል ካብ እምነት ርሒቑ ከም ዝነበረ ዜመልክተና እዩ። ኣብታ ህሞት’ቲኣ ኻብ እምነት ስለ ዝረሓቐ ድማ’ዩ ብቐሊል ምፍርራህ ኪኽሕድ ዝኸኣለ። ምስ ተመልሰ ኼጸናንዖም ዚንገሮ ዘሎ፡ ንሳቶም’ውን በታ ሚሔ ናይ ሰይጣን ካብ እምነቶም ተዳኺሞም ስለ ዝነበሩ እዩ። ምኽንያቱ፡ ወንጌላዊ ማርቆስ፡ “ድሕሪኡ ነቶም ዓሰርተው ሓደ፡ ኣብ መኣዲ ተቐሚጦም ከለው፡ ተጋህደ፡ ነቶም ተንሲኡ ዝረኣይዎ ኣይኣመንዎምን እዮም እሞ፡ ስለቲ ዘይምእማኖምን ትሪ ልቦምን ከኣ ዘለፎም።” ብምባል ኣረጋጊጹልና ኣሎ (ማር 16፡14)።

ድሕሪ’ዚ ዅሉ ድኻምን ምጥርጣርን፡ ኣብ መወዳእታ፡ “ጐይታ ብሓቂ ተንሲኡ’ዩ” ኺብሉ ምብቅዖም፡ ነቲ ንእምነቶም ዳግም ህይወት ዝሰዅዓላ ጐይታ ናኣታቶምን ንርእሶም’ውን ኣዝዩ ዓብይ ዓወት’ዩ። ከምቲ “ኣብ ጽንዓት ልቦም ሓደግኩምዎ” ዝተባህለ፡ ንይሁዳን ንሳኦልን ንኻልኦት ብዙሓትን ዝሓደጎም፡ ሓዲግዎም እንተ ዚኸውን ደቂ-ጥፍኣት ኰይኖም ምተረፉ ነይሮም። ነቲ ንሕሩያቱ ዜፍቅርን ዜኽብርን ጐይታ ኽብሪ ይኹኖ!! እምበኣር ንሕና’ውን ብዛዕባ ትንሳኤ ጐይታና ዘሎና እምነት፡ ኣዕሚቝና ኽንፍትሽ ይግብኣና። “ጐይታና ኻብ ሞት ተንሲኡ ድዩ ኣይተንስአን፧” ዚብል ኣጥብቕ ኣቢሉ ዚሓትት ሰብ እንተ ዜጓንፈና፡ ወይውን ባዕላትና ኣጥቢቕና ንርእስና እንተ ንሓትት፡ ጐይታ ብሓቂ ኸም ዝተንስአ ሚእቲ ሚእታዊት ርጉጽነት ይህልወና ደዀን ይኸውን፧ ከምኡ እናሰማዕና ስለ ዝዓቤና፡ ዓመት መጸ እነብዕሎ በዓል ስለ ዝዀነ፡ ብደረጃ ባህሊ ነብዕሎ ስለ ዘለና ኸምኡ ንኣምን ዘሎና ይመስለና ኸይህልው ክንጥንቀቕ ይግብኣና። እቲ ጐይታና ነቶም ምእማን ዝኣበይዎ ህዝቢ፡ “ኣቱም ግቡዛት፡ ኢሳይያስ ብዛዕባኻትኩም ጽቡቕ ተነበየ፡ ‘እዚ ህዝቢ’ዚ ብኣፉ ኻብ ዚቐርበኒ፡ ብኸናፍሩውን ካብ ዜኽብረኒ፡ ልቡ ግና ካባይ ካብ ዚርሕቕ፡ እቲ ንኣይ ምፍራሁ ኸኣ ብምህሮ ባህሊ ሰብ ካብ ዚኸውን (ትምህርቲ ትእዛዛት ሰብ እናመሃሩ) ንኸንቱ የምልኹኒ፡” ዝብሎ ቓል ብፍርሃትን ብራዕድን ከነቕልበሉ፡ ብዛዕባና ኸምኡ ኸይበሃል ድማ ክንጥንቀቕ ይግብኣና (ማቴ 15፡7-9 ፣ ኢሳ 29፡13,14)። ምኽንያቱ፡ እቲ ዘይምእማንን ትሪ ልብን ንሃዋርያቱን ኣርድእቱን እንተ ዘይንሒፉዎም፡ ንዓና ኼናሕስየልና’ዩ ኢልና ኽንትስፈው ኣይንኽእልን ኢና። ስለዚ ንትንሳኤ ክርስቶስ ቅድሚ ኽልተ ሽሕ ዓመታት ከም ዝተፈጸመ ታሪኻዊ ሓቂ ዘይኰነስ፡ ሕጂውን ኣብ ልብና ዚገዝእ ንእምነትና ዜማእዝን ህልዊ ሓቂ ምዃኑ ብቓልን ብግብርን ከነረጋግጽ ይግብኣና።

“ጐይታ ብሓቂ ተንሲኡ’ዩ” ዚብል ህያውን ጽኑዕን እምነት ከም ዘሎና ብኸመይ ኢና እነረጋግጽ፧ ትንሳኤ ክርስቶስ ሰረት-እምነት ናይ ቤተ ክርስትያን ጥራሕ ኣይኰነን። መግለጺ መንነት ናይ ነፍሲ ወከፍ ክርስትያን ድማ’ዩ። ጐይታ ነቶም ብትንሳኤ ሙታን ዘይኣምኑ ሰዱቓውያን ነቲ ኸንቱ ናይ ስሑታት ሕቶኦም ኪምልሰሎም ከሎ፡ “እቶም ነታ (እትመጽእ) ዓለም እቲኣን ንትንሳኤ ሙታንን ኪወርሱ ዚበቕዑ ግና . . .ከም መላእኽቲ ስለ ዝዀኑ ድሕሪ ደጊም ኪሞቱ ኣይክእሉን እዮም። ደቂ ትንሳኤ ስለ ዝዀኑ ድማ ደቂ ኣምላኽ እዮም።” ኢሉ ተዛሪብዎም ነበረ (ሉቃ 20፡34-36 ካ.ት)። ትንሳኤ መንነትካ ዚገልጽ ናብራ እምበር ናይ ሓጺር ጊዜ ቕጽበታዊ ፍጻመ ኣይኰነን ማለት እዩ። ስለዚ እቶም “ጐይታ ብሓቂ ተንሲኡ’ዩ” ኢሎም ዚኣምኑ ሓቀኛታት ኣመንቲ፡ ንሳቶም ደቂ ትንሳኤ እዮም። ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ እቲ ሞት ኣጽኒዑ ኺሕዞ ዘይከኣለ ንጉስ-ትንሳኤ፡ ኣብ ምጽኣተ-ዓለም፡ ብጭድርታ መላእኽትን ብዓብይ ክብርን ዚግለጽ፡ ነዞም ደቂ-ትንሳኤ ከካብ ዘለውዎ ለቒሙ ኣኪቡ፡ በቲ ንሱ ኣብ የማን ኣቦ ዝኸበረሉ ኽብሪ ምእንቲ ኬኽብሮም እዩ። ፈጺሙ ብጐይታን ብትንሳኤኡን ዘይኣምን ሰብ ኴንካ ውሉድ ትንሳኤ ዘይምዃን ከቢድ ዕሽነትን ወጽዓን’ዩ። ካብኡ ዚኸፍእ ግና ትንሳኤ ጽኑዕ እምነት ኣብ ዝዀነት ቤተ ክርስትያን እናሃለኻ፡ ብትንሳኤ ክርስቶስን ብትንሳኤ ዘጕባኤን እናኣመንካ ፡ ውሉድ ትንሳኤ ኸይኰንካ ምትራፍ እዩ። ንኸምዚ ዝበለ ዘይጽወር ጉድ ኣሕሊፉ ዚህበና ድማ፡ ትንሳኤ መሰረተ እምነት ጥራይ ዘይኰነስ ናብራን መንነትን ምዃኑ ዘይምፍላጥና እዩ። ኣይሁድ “ደቀ መዛሙርቲ ሙሴ ኢና” ዚብል ሓበን እኳ እንተ ነበሮም፡ ነቲ ሙሴ ዝኣመኖ ኢየሱስ ስለ ዘይኣመኑ፡ እቲ እምነቶም ትምክሕቲ ጥራሕ ኰይኑ ተረፈ። “ደቂ ኣብርሃም ኢና” እናበሉ ኸለው ድማ ኣብርሃም ዝገበሮ ገዲፎም ዘይገበሮ ኺገብሩ ምስ መረጹ፡ ዘይደቂ ኣብርሃም ኰይኖም ተረፉ። ጐይታና ንዅሉ ግብሮምን ኣካይዳኦምን ድሕሪ ምዕዛቡ፡ “ንስኻትኩምሲ ግብሪ ኣቦኹም ደኣ ትገብሩ ኣለኹም” በሎም። ንሳቶም ብነድሪ፡ “ንሕናስ ካብ ምንዝርና ኣይተወለድናን፡ ሓደ ኣቦ ኣሎና፡ ንሱ ኸኣ ኣምላኽ’ዩ” ኢሎም መለሱሉ። ጐይታና ደጊሙ፡ “. . . ኣቦኹም ኣምላኽ እንተ ዚኸውንሲ፡ ንኣይ መፍቀርኩምኒ ኔርኩም። . . .ንስኻትኩም ካብቲ ኣቦኹም ድያብሎስ ኢኹም፡ ነታ ትምኒት ኣቦኹም ክትገብሩውን ትደልዩ ኣለኹም። ንሱ ኻብ መጀመርቲ ቐታል ነፍሲ’ዩ። ሓቂ ኣባኡ ስለ ዘየልቦውን ኣብ ሓቂ ኣይጸንዐን። ሓሶት ኪዛረብ ከሎ፡ ካብ ርእሱ’ዩ ዚዛረብ። ሓሳዊ እዩ’ሞ፡ ንሓሶት’ውን ኣቦኣ እዩ።” ብምባል ሓቀኛ መንነቶም ኣፍለጦም (ዮሃ 8፡37-45)። እዞም ሰባት ከመይ ዝበሉ ውጹዓትን ዝተጠበሩን ሰባት ኰን እዮም፧ ደቂ ኣምላኽ ምዃኖም ዝዀነ ጥርጥር ኣይነበሮምን። እቲ መዛኒ ዅሉ ግብርታትን መርማሪ ዅሉ ልብታትን ዝዀነ፡ ኣብ መወዳእታዉን ኣብ መንበር ፍርዲ ተቐሚጡ ብጽድቂ ዚፈርድ ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ ግን ደቂ ድያብሎስ ምዃኖም ገና ኣብ ምድሪ ብህይወት ከለው ዘለኣለማዊ ፍርዶም ኣፍለጦም።

ንሕናኸ ኣበይ ኰን ንህልው፧ “ደቂ ኣምላኽ፡ ደቂ ቤተ ክርስትያን ደቂ ነብያትን ሃዋርያትን ኢና” እናበልና ኸሎና፡ ጐይታ ብኣካል ምስ ተገልጸ እንታይ ኢሉ ዀን ይጽውዓና ይኸውን፧ ኣብዛ ምድሪ’ዚኣ ከም ደቂ ኣምላኽ፡ ከም ደቂ ትንሳኤ ዄንና እንተ ነበርና፡ ኣብ ትንሳኤ-ሙታን ከነርክብን ክንወርስን ኢና። ጐይታና፡ “ኣብ መቓብር ዘለው ዅላቶም ድምጹ ዚሰምዑላ ሰዓት ክትመጽእ’ያ፡ ሰናይ ዝገበሩ ናብ ትንሳኤ ህይወት፡ እኩይ ዝገበሩ ኸኣ ናብ ትንሳኤ (ኵነኔ) ኺወጹ እዮም እሞ፡ በዚ ኣይትደነቑ።” ኢሉ ኣረጋጊጹልና እዩ (ዮሃ 5፡28,29)። ምኽንያቱ ሰብ ዝዘርኦ እንተ ዓጸዶ፡ እንታይ ዜገርም ነገር እሞ ኺህልዎ እዩ፧ ስለዚ “ጐይታ ብሓቂ ተንሲኡ’ዩ” ኢልካ እትኣምን ዉሉድ ትንሳኤ ምዃንካ ዘረጋግጽ ናብራ ትንሳኤ እትነብር፡ (ሰናይ እትገብር) እንተ ዄንካ እዩ። “ገ” እናበሉኻ ምግጋይ ዘለኣለማዊ ኵነኔን ስቓይን ዚፈድይ ዕሽነት ስለ ዝዀነ፡ ንትንሳኤ ብድምቀት እናኣብዓልና ዘይደቂ ትንሳኤ ዄንና ኸይንርከብ ንጠንቀቕ። ናብራ ትንሳኤ ንንበር፡ ፍረ ትንሳኤ ድማ ንፍረይ!! ንትንሳኤ ዓመታዊ በዓልና ጥራይ ዘይኰነስ ዕለታዊ መንነትና ንግበራ!! ሃዋርያ ቕዱስ ጳውሎስ፡ “. . .ንክርስቶስ ምእንቲ ኽረብሕ ብእኡውን ክርከብ፡ ብሓቂ ስለ እቲ ብሉጽ ፍልጠት ክርስቶስ የሱስ ጐይታና ኢለ፡ ስሊኡ እዚ ዅሉ እተወጻዕኩ፡ ኵሉ ኸም ወጽዓ እቘጽሮ ፡ ከም ጐሓፍ እቘጽሮ ኣሎኹ። ብዝዀነ ዀይኑ ናብ ትንሳኤ ምዉታት እንተ ኣርከብኩ ኢለ፡ ብሞቱ እናመሰልክዎ፡ ንእኡን ሓይሊ ትንሳኤኡን ሕብረት መከራኡን ምእንቲ ኽፈልጥ፡ (ንዅሉ ኻልእ)  ኸም ወጽዓ እቘጽሮ ኣሎኹ።” (ፊሊ 3፡8-11)። እቲ ናብ ትንሳኤ -ህይወት ከነርክበሉን ውሉድ ትንሳኤ ኽንኰነሉ እንኽእል ሃዋርያዊ ጥበብ እምበኣር፡ ምእንቲ ትንሳኤ ኢልካ፡ ንዓለምን ኵሉ ረብሓታትን ከም ወጽዓን ከም ጐሓፍን ምቝጻር እዩ። ጐሓፍ ክትረብሕን ክትእክብን ኢልካ፡ ትንሳኤ ዚኣክል ረብሓ ምጕሓፍ መዳርግቲ ኣልቦ ዕሽነት እዩ’ሞ፡ ሃየ ነዚ ሃዋርያዊ ጥበብ ንጠቐመሉ!! ንጉስ ትንሳኤ፡ ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ ይደግፈና!! ኣሜን!!!!

ጸጋ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስን ፍቕሪ ኣምላኽን ሕብረት መንፈስ ቅዱስን ምስ ኩላትና ይኹን።

ኦርቶዶክሳዊት ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ኤርትራ - መንበረ ጵጵስና ሰሜን ኣሜርካ