“እምብኣርሲ፡ ኣሕዋተየ፡ ክሳዕ ምጽኣት ጐይታ ተዓገሱ፡ እንሆ፡ ሓረስታይ ነቲ ኽቡር ፍረ ምድሪ ይጽበዮ፡ ኣኸዛን ማይ ጽብሓትን ክሳዕ ዚረክብ’ውን ይዕገስ’ዩ። ንስኻትኩም ከኣ፡ ምጽኣት ጐይታ ቐረባ’ዩ’ሞ ተዓገሱ፡ ልብኹም’ውን ኣጽንዑ።” ያእ 5፡7,8

ብመሰረት ስርዓት ቅድስቲ ቤተ ክርስትያንና ብኣቈጻጽራ ግእዝ ካብ መስከረም 9 ኽሳዕ መስከረም 15 ዘሎ ቕንያት “ፍረ” ተባሂሉ’ዩ ዚጽዋዕ። እዚ ፍረ’ዚ ኸኣ ነቲ ምድርና እተፍርዮ ናይ ዘራእቲ ፍረን፡ ነቲ ንሕና ኣብ ህይወትና እነፍርዮ መንፈሳዊ ፍረን ዚምልከት’ዩ። ኣብ’ዚ ዘለናዮ ምድሪ ሓበሻ፡ ኣብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ወቕቲ ኽራማት ኣብ ዚዛዘመሉ፡ ዘራእቲ ኣብ ዚስውተሉ ቕንያት ኢና ዘለና። ብኣቈጻጽራ ግእዝ ካብ ሰነ 25 ክሳዕ መስከረም 25 ዘሎ ጊዜ፡ ወቕቲ ኽራማት’ዩ። ናብ ምዝዛም ክረምቲ (ፀአተ ክረምት) ገጽና በጺሕና ስለ ዘለና፡ ምድሪ ብፍሪኣ ኣብ እትምዕርገሉ ቕንያት ኢና ዘለና። እቲ ናይ’ዚ ዕለት’ዚ መዝሙር ናይ ቅዱስ ያሬድ፡ እቲ ምስ ዲያቆናትና ሓቢርና ዜዘምናዮ ናይ መዝሙረ ዳዊት ምስባክ፡ ከምኡ’ውን እቲ ኣብ ቅዳሴ ዝተነበበልና ኣርባዕቲኡ ንባባት ሓድሽ ኪዳን ብምሉኡ ብዛዕባ “ፍረ” ዚገልጽ’ዩ። ስለ’ዚ እዚ ዘለናዮ ቕንያት፡ ብዛዕባ’ቲ እሙን መጋቢና ዝዀነ እግዚአብሔር ብሕያውነቱ ዝሃበና ፍረ ምድሪ ዕዙዝ ምስጋና እነቕርበሉ ቕንያት’ዩ።

ካብኡ ሕልፍ ኢልና’ውን ብዛዕባ’ቲ ንሕና ኸነፍርዮ ዚግብኣና መንፈሳዊ ፍረ ብዕምቈት እነስተንትነሉን ህይወትና እንምርምረሉን ወቕቲ ምዃኑ’ውን ኪዝንጋዕ ዘይግብኦ ሓቂ’ዩ። እቲ ንሕና እንውንኖን እንሓርሶን ግራውቲ፡ ግቡኡ ፈጺሙ እቲ ዚግብኦ ፍረ ሂቡና ኣሎ። ቅዱስ ጳውሎስ ኣብሪሁልና ኸም ዘሎ ድማ፡ ንሕና ግራት ናይ ኣምላኽ ምዃንና ኣይንረስዕ።

“ንሕና (ሃዋርያት) መዓይይቲ ኣምላኽ ኢና’ሞ፡ ንስኻትኩም ከኣ ግራት ኣምላኽ፡ ህንጻ ኣምላኽ ኢኹም።” 1ቈረ 3፡9

ስለ’ዚ እቲ ንኣና ዝተዋህበ ግኡዝ ግራት እቲ ዜድልየናን እተጸበናዮን ፍረ ኸም ዝሃበና፡ ንሕና ህያዋን ግራውቲ’ውን ነቲ ትጽቢት ዝተገብረልና መንፈሳዊ ፍረ ንኣምላኽ ክነፍረየሉ ይግብኣና’ዩ። ጐይታናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ባዕሉ ዀነ እቶም ካብኡ ዝተማህሩን ብእኡ ዝተላእኩን ቅዱሳን ነብያትን ሃዋርያትን፡ መንፈሳዊ ፍረ ኽንፍርይ ከም ዚግብኣና ኺምህሩና ኸለዉ፡ ናይ ግራትን ዘራእትን ፍርያት ከም ኣብነት ኣዘውቲሮም ይጥቀሙ ነበሩ (ማቴ 3፡10-12 ፣ 7፡16-19 ፣ 12፡33-35 ፣ 13፡3-43 ፣ 21፡33-46 ፣ ሉቃ 13፡6-9 ፣ ዮሃ 15፡1-8 ፣ እብ 6፡4-8 ፣ ያእ 5፡7-11 ፣ ይሁ 12,13)። ስለ’ዚ ጽቡቕ ዝፈረየ ግራት ወይ ኦም ርኢና ኸነብቅዕ፡ ብዛዕባ’ቲ ዝረኣናዮ ፍረ-ምድሪ ኻብ ምሕሳብ ሓሊፍና፡ ብዛዕባ’ቲ እግዚአብሔር በቲ ንዕዘቦ ዘለና ተፈጥሮ ገይሩ ዜመሓላልፈልና ዘሎ መንፈሳዊ መልእኽቲ ዘይነስተውዕልን ዘይንሓስብን ርእስና ዘይንምርምር እንተ ዄንና፡ ብመንፈሳዊ ድንዛዘ ተጠቒዕና ኸም ዘለና ኣሉ ዘይበሃሎ ግሁድ መርኣያ’ዩ። ስለ’ዚ ዓመት ምሉእ፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ’ዚ ቕንያት “ፍረ”፡ ብዛዕባ’ቲ ናብ ከስዐና ዚኣትው ፍረ ምድሪ ጥራሕ ዘይኰነ፡ ብዛዕባ’ቲ ናብ ኣምላኽ ከም ቅቡል መስዋእቲ ዚቐርብ መንፈሳዊ ፍርያትና ብዕምቈት ከነስተንትንን ክንምርምርን ይግብኣና። ህይወትና ኸም ዝተረግመት ግራት ኰይና እሾዅን ዳንዴርን ጥራሕ’ምበር፡ ንኣምላኽ ዜኽብር ፍረ ዘይብላ ዀይና እንተ ረኺብናያ፡ ሕማምና ብንስሓ ኣሕዊና ናብ ጥዑይን ፈራይን ግራት ንለውጥ። ብረድኤት ኣምላኽ ፈረይቲ ዄይና እንተ ተረኺብና ድማ፡ ብመጠኑ ዝበዝሐ ብዓይነቱ ድማ ዝበለጸ ፍረ ንምርኣይ ርእስና ነጽርይ (ዮሃ 15፡2 ፣ 2ቈረ 7፡1)

ናይ’ዚ ዕለት’ዚ ኣርእስቲ ትምህርትና ድማ ብዛዕባ’ቲ ሓደ ኻብ’ቶም ዓበይትን ኣገደስትን ዝዀኑ መንፈሳውያን ፍረታት ዜስተምህር’ዩ። እዚ ኻብ ናይ’ዚ ዕለት’ዚ ናይ መልእኽቲ ያእቆብ ንባብ ዝተወስደ ኣርእስቲ፡ ዘለኣለማዊ መጻኢና ኣበይ ከም እነሕልፎ ናይ ምውሳን ዓቕምና ክብርን ዘለዎ ትምህርቲ’ዩ። ቅዱስ ያእቆብ፡ ነዚ ትዕግስቲ’ዚ ምስ ምጽኣት ጐይታናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ኣዛሚዱ ዝገለጸሉ ምኽንያት ከኣ ንሱ’ዩ። ኣብ’ቲ ዕለታዊ ማሕበራውን መንፈሳውን ናብራኡ ትዕግስቲ ኼፍርይ ዘይከኣለ ክርስትያን፡ ብምጽኣት ጐይታና መድሓኒና ኢየሱስ ክርስቶስ ንዘለኣለም ኪጕዳእ’ምበር፡ ሓንቲ’ኳ ኣይኪረብሕን’ዩ’ሞ፡ ርእስና ንኸነድሕን ብዕቱብ ተገዳስነትን ብተመስጦን ክንመሃሮ ይግብኣና።

እዚ ቕዱስ ሃዋርያ ብዛዕባ እንታይ ዓይነት ትዕግስቲ’ዩ ዚዛረበና ዘሎ፧ ትዕግስቲ ዚጠልብ ፍሉይ ምጽኣታዊ ጕዳያት ኣሎ ማለት ድዩ፧ ኣይፋሉን፡ ትዕግስቲ ዚሓትት ፍሉይ ዝዀነ ምስ ምጽኣት ዝተተሓሓዘ ጕዳያት ኣሎ ኺበሃል ኣይከኣልን’ዩ። ምኽንያቱ ምጽኣት ዘይምልከቶ ኽፍሊ ወይ ጽላት ናይ ህይወት የብልናን። ምጽኣት ካብ ፍጥረት ዓለም ጀሚሩ ኽሳዕ መወዳእታ ዓለም ንዝነበሩ፡ ኣብ ዘመን ብሉይ ኰነ ኣብ ዘመን ሓድሽ ኪዳን ንዝነበሩ ዅሎም ወለዶታት’ዩ ኺጸባጸብ። ንነፍሲ ወከፍ ውልቀ ሰብ’ውን፡ ካብ ዕለተ ልደቱ ጀሚሩ ኽሳዕ ዕለተ ሞቱ ብዛዕባ ዘሎ ዅሉ ማሕበራውን መንፈሳውን ህይወቱ፡ ምጽኣት ጐይታና ኺጸባጸቦ’ዩ። ሓንጐልናን ኣእምሮናን ኣብ ውሽጢ’ቲ ጽኑዕ ሽክናና (skull) ተሓቢኡ ብዛዕባ ዝሓስቦ ጥዑይን ሕሙምን ሓሳባት ኪፈርደና’ዩ። እንተ ብድፍረት እንተ ብስሕተት፡ ካብ መዓሙቕ ልብና ገንፊሉ፡ ደገ-ኣፍና ጥሒሱ ብዛዕባ ዝፈሰሰ ዅሉ ጻድቕን ሓጥእን ቃላት ብግዲ ጸብጻብ ክንህብ ኢና። ይትረፍ ብዛዕባ ዝተዛረብናዮ፡ ብዛዕባ ዝሰማዕናዮ’ውን ክንሕተት ኢና። ሕምየትን ሓሶትን ጸርፍን ሕማቕ ወረን ዘይጠቅም ዘረባን፡ ጸባ ዚሰትይ ዘሎ ዀይኑ እናተሰምዖ፡ ባህ ኢልዎ ዚሰምዖ ሰብ፡ ንሱ ስለ ዘይተዛረቦ ጥራሕ፡ ካብ ተሓታትነትን ፍርድን ዚመልቍ መሲሉና ኣይንታለል (ኢሳ 33፡14-16)። ብነፍሲ ወከፍ ክፍሊ ኣካላትና፡ በዒንትና፡ ብኸናፍርና፡ ብኢደ-እግርና፡ ብጾታዊ ኣካላትና ወዘተ፡ እንገብሮ ዅሉ ዓበይትን ንኣሽቱን ግብርታት’ውን ክንሕተተሉን ዓስብና ኽንቅበለሉን ኢና። እዚ ሓቂ’ዚ ኣብ ምሉእ መጽሓፍ ቅዱስ፡ ከም ብድሙቕ ቀለምን ብጕሉሕ ፊደላትን ዝተጻሕፈ ዝዀነ ሰብ ኪስሕቶ ዘይክእልን ዘይግባእን ውሁብ ሓቂ’ዩ። እዚ ሓቂ’ዚ ዜረጋግጾ ነገር እንተ’ልዩ፡ ምጽኣት ጐይታ ዘይምልከቶ ዝዀነ ይኹን ጕዳይ ከም ዘየለን፡ “ምጽኣታዊ’ዩ” ኢልና እንዝርዝሮ ፍሉይ ጕዳያት ከም ዘየለን’ዩ። እዚ ሓቂ’ዚ ኣእምሮ ዀነ ልቦና ንዘለዎን ከም ዚግባእ ድማ ንዚጥቀመሉን ሰብ፡ ብዛዕባ ነፍሲ ወከፍ ዚሓስባን ዚዛረባን ዚገብራን ነገር፡ “እዛ ዝፈጸምክዋ ወይ ክፍጽማ ዝድረኽ ዘለኹ ጕዳይ፡ ኣብ ጊዜ ምጽኣት እንታይ ኰን ትፈድየኒ ትኸውን፧” ኢሉ ኺሓስብ ዚቕስቦ’ዩ። እቲ ልክዕ ከም እንስሳ፡ ንህይወቱ ብወጀሃላ ብሸልልትነት ዚመርሓ፡ ከይመርመረ ቅጅል ከም ዝበሎ ዚሓስብን ዚዛረብን ዚገብርን ኵነታቱ ንእኡ ዜመሓድሮ’ምበር፡ ንዅነታቱ ባዕሉ ኼመሓድር ዓቕሚ ዝሰኣነ ድኹምን ዓሻን ሰብ ግና፡ ባዕሉ ብገዛእ ፍቓዱ ነቲ ኣብ መዓልቲ ምጽኣት ዚጅምር ዘለኣለማዊ መጻኢኡ ከም ሲኦል ኬጸልምቶ ከም ሓዊ ገሃነም ኬምርሮ’ዩ ዚነብር። ስለ’ዚ ኣብ’ቶም ትዕግስቲ ዚጠልቡ ጕዳያት ጥራይ ዘይኰነ፡ ንዅሉ ማሕበራውን መንፈሳውን ህይወትና ኣብ ዚምልከቱ ኵሎም ጕዳያት፡ ብዓይኒ ምጽኣት ብምርኣይ ምጽኣታውያን ጕዳያት ምዃኖም እናሓሰብና ብኸምኡ እንተ ኣመሓደርናዮም፡ ብረድኤት መንፈስ ቅዱስ መንፈሳዊ ብስለትን ልቦናን ከም ዘጥረና ከቶ ዘየጠራጥር ርጉጽነት ኪህልወና’ዩ።

ስለ’ዚ ኸኣ ነቶም ትዕግስቲ ዚጠልቡ ዅሎም ኵነታትና’ውን፡ ብዓይኒ ምጽኣት እናረኣናን እናሓሰብናን ከነመሓድሮም ይግብኣና ማለት’ዩ። ኣብ’ቲ ኪዳናዊ ናብራና (ሓዳርና)፡ ማሕበራዊ ዝምድናታትና፡ ትምህርትና፡ ስራሕና፡ ጐረባብትና ኣብ ዕዳጋ፡ ኣብ መገዲ ኰታ ብሓጺሩ ምስ ኩሉ ሰብን ኣብ ኵሉ ቦታን ብዝዀነ ዓይነት ጕዳያትን ክንዋሳእ ከለና፡ ንትዕግስቲ ኸም ቀንዲ መሰረታዊ ባህርይና፡ ከም ዓንዲ-ማእከል ናይ ኵሉ ዝምድናታትና ጌርና እንተ ተዋሳእና፡ ምጽኣት ጐይታ ዘለኣለማዊ ረብሓን ክብርን ዚወልደልና ቀዳዊና ፍጻመ ኪዀነልና’ዩ። ቃል ኪዳንን ኣብ ውሽጡ ዚግበር ኵሉ ጕዳያትን፡ መንፈሳውን ኣምላኻውን ጕዳይ’ምበር፡ ተራ ስጋውን ሰብኣውን ጕዳይ ኣይኰነን። ስለ’ዚ ንበደላት መጻምድትና ብምርረትን ብዓቕሊ ጽብበትን ዘይኰነስ፡ ብፍቕርን ብሓጐስን ክንዕገስ ከለና ነቲ ሰብኣይን ሰበይትን ገይሩ ዝፈጠረናን ብሕያውነቱ ብምስጢረ ተክሊል ሓደ ኣካል ሓደ መንፈስ ገይሩ ዘቘመናን ኣምላኽ’ምበር፡ ንሰብ ነገልግል ከም ዘየለና ኽንስሕቶ ኣይግባእን’ዩ። ኵሉ ኻልእ ማሕበራዊ ዝምድናታትና’ውን ልክዕ ከምኡ’ዩ። ብኸም’ዚ ዝኣመሰለ ጥዑይ ኣረኣእያ ስለ ዘይንነብር ኢና፡ ኣብ’ቲ ንኣምላኽና ኸነኽብረሉን ግብሪ-ጽድቂ ኸነዘውትረሉን ዚግብኣና ጕዳያት፡ ሓጢኣት እናፈረና ኣገልገልቲ ናይ’ቲ ጻላኢናን መስሓቲናን ድያብሎስ ኴንና ንተርፍ ዘለና።

ኣብ መንፈሳውን ማሕበራውን ናብራና፡ እንታይ ዓይነት ጕዳያት’ዮም ትዕግስቲ ዚጠልቡና፧ ካብ’ቲ ማሕበራዊ ናይ ህይወት ተመክሮታትና ኸም ‘ንግዘቦ፡ ትዕግስቲ ዚጠልቡና ጕዳያት ኣብ ክልተ ምድባት ዚኽፈሉ’ዮም። እቶም ቀዳሞት፡ ዝተፈላለዩ ዓይነት በደላት ኪዀኑ ኸለዉ፡ እቶም ካልኦት ከኣ ዝተፈላለዩ ዓይነት ትጽቢታት’ዮም። ነዞም ክልተ ዓይነት ጕዳያት’ዚኣቶም እነመሓድረሉ መንፈሳውን እምነታውን ትዕግስቲ እንተ ዘየጥሪና፡ መተካእታኡ ዀይኑ ካብ ህይወትና ዚፈርይ ቍጥዓን ባእስን ጽልእን ቂምታን ክሕደትን ምስኡ ዚዛመድ ካልእ ኵሉ ሰይጣናዊ ባህርያትን’ዩ ዚኸውን። ነዚ ኸም ውቅያኖስ ዝምስፍሑ ወርቃዊ ኣርእስቲ’ዚ፡ ኣብ’ዛ ንእሽቶ ወረቐትን ኣብ’ዘን ውሑዳት ናይ ስብከት ደቓይቕን ብዕምቈት ክንድህስሶ ኣይንኽእልን ኢና። ብመጠኑ ንመኣዝን ኣተሓሳስባና ኬቕንዓልና ዚኽእል ኣምር ክንቀስም ግን ዚከኣል’ዩ።

1. ትዕግስቲ ዚጠልቡ በደላት፦ ንርእስና ኣዚና በደልቲ ኽነስናስ፡ ትዕበይ ትንኣስ፡ ትኽበድ ትቕለል ብዘየገድስ፡ ዝዀነት ዓይነት በደል ክትበጽሓና ኸላ፡ ጥቓ ሓዊ ኸም ዝቐረበ ቤንዚን፡ ብቝጥዓ በግ ኢልና ክንቃጸልን ክንነትጕን፡ ንዅሉ ዝምድናታት ከም ዘይጽገን ጌርና ኸነዕንዎን ንርከብ። ናይ ገሌና’ሞ ኸኣ ናይ ሰብ ዘይኰነስ ናይ ኣራዊት ቍጥዓ’ዩ ዚመስል። እቲ ኣዝዩ ዜሕፍር ከኣ እዚ ግብረ-መልስና’ዚ ግቡእን ንቡርን ዚመስለናን ፈጺምና ዘይንጠዓሰሉን ዘይንሓፍረሉን ምዃንና’ዩ። አረ ገሌናስ ተፈራህቲ ሰባት ኴንና ተኸቢርና ንኽንነብር፡ ሰባት ተጓይዮም ዝደለናዮ ኺገብሩልናን ኪጥንቀቑልናን፡ ከም ሜላ መንብሮ ጌርና ኢና ንጥቀመሉ። ንዅሉ ሰብን ካብ ኵሉ ሰብን ዚውሕዙ በደላት ከኣ ማእለያ የብሎምን። ስለ’ዚ ንዅሉ ዝወረደና በደላት በዚ ኣራዊታውን ሰይጣናውን ባህርይ ግብረ መልሲ እናሃብና፡ ይትረፍ ክርስትያን ክንከውን ሰብ ምዃን’ኳ ንስእን ኣለና።

እቲ ፈጺሙ ዘይብድል፡ ንዅሉ በደላት ሰብ ከኣ ብትዕግስትን ብምሕረትን ዚጸውር ኣምላኽ ግን ከምኡ ኣየውረሰናን፡ ከምኡ’ውን ኣይመሃረናን። ብመልክዑን ብምስሉን ፈጢሩ ኻብ’ቲ ናቱ ቕዱስ ባህርያት ስለ ዘካፈለና፡ ብፍቕርን ብሓጐስን ክንዕገስ’ዩ ዚጽበየና። ነቶም ኣብ ልዕሌና ዚፍጸሙ በደላት፡ ከም ጽቡቕ ዕድላት ከም ሓለፋታት ርኢናን ተቐቢልና፡ ነቲ ዘካፈለና ቕዱስ ባህርያት ንምንጽብራቕ ክንጥቀመሉ’ዩ ዚጽበየና። ንሕና ግን ነቲ ንጽድቂ ኽንጥቀመሉ ዚግብኣና ዕድላት፡ ብኣንጻሩ ሓጢኣትና ንምብዛሕ ክንጥቀመሉ ስግንጢር ምርጫ ንገብር ኣለና። እግዚአብሔር ንሰብ ኪፈጥሮ ኸሎ ካብ’ቲ ዕጉስን ዓቃልን ፈቃርን መሓርን ባህርዩ ደኣ ኣካፊልዎም’ምበር፡ ናይ ቍጥዓን ኵራን ባህርይ ኣየውረሶን። ስለ’ዚ ዝዀነ ይኹን ሰብ ንበደላት ዚህቦ ባህርያዊ ግብረ መልሲ፡ ዘይጸዓድ ትዕግስቲ ኪኸውን’ዩ ዚግባእ ነይሩ። ንሕና ግን ነቲ ባህርያውን መለኮታውን ርስትና ደርቢና፡ ነቲ ሰይጣን ዘስረጸልና ሓጥእን ዓለወኛን ባህርይ ክንግዛእ ስለ ዝመረጽና፡ ምዕጋስ ከም ነውርን ሕመቕን፡ ምቝጣዕ ግን ከም ንቡርን ባህርያውን መልሰ-ግብሪ ኽሳዕ ምቝጻር ኣዕሚቝና ተባላሺና ኣለና። እቲ ብሉጽ ሃዋርያ፡ ቅዱስ ጳውሎስ፡ ነዚ ዜበላሸወና ዘሎ ካብ ሰይጣን ዝጠበቐና ሓጥእ ባህርይ፡ “ኣረጊት ሰብ” ኢሉ ድሕሪ ምጽዋዑ፡ ካብ ልዕሌና ቐንጢጥና ኣብ መስቀል ክርስቶስ ክንሰቕሎ ምዒዱና ኣሎ (ኤፌ 4፡20-24 ፣ ቈሎ 3፡8-10 ፣ ሮሜ 6፡5-11 ፣ ገላ 5፡16-26)። ስለ’ዚ ይኽበዱ ይቕለሉ ብዘየገድስ፡ ኣብ ልዕሌና ዚፍጸሙ በደላት ንትዕግስትና ኼዕብይዎን ኬጐልብትዎን’ምበር፡ ኪቐትልዎን ኬጥፍእዎን ክንፈቅድ ኣይግብኣናን’ዩ። ሰብ ኴንና ብኸመይ ንትዕግስቲ ኸነጥርያን ክንሙከራን ከም ንኽእል ምእንቲ ኼርእየና፡ እግዚአብሔር ወልድ፡ ጐይታና መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ስጋና ለቢሱ ንጸላእቱ ኸይተረፈ ዜስተንከረ ትዕግስቲ ብምግባር ግብራዊ ኣርኣያን ዘይሃስስ ኣሰርን ገዲፉልና’ዩ። ንዅሉ በደላት ኣመልኪቱ’ውን፡ “እቲ ኽሳዕ መወዳእታ ዚዕገስ ግና፡ ንሱ ኺድሕን’ዩ” ብምባል ዝምድና ትዕግስትን ድሕነት ኣነጸረልና (ማቴ 10፡22 ፣ 24፡13)። ኣስዒቡ’ውን፡ “ንነፍስኹም ብትዕግስትኹም ከተጥርይዋ ኢኹም” ብምባል ኣገዳስነትን ረብሓን ናይ ትዕግስቲ ገለጸልና (ሉቃ 21፡19)። ስለ’ዚ ዘይምዕጋስ ማለት ንገዛእ ነፍስኻ ንዘለኣለማዊ ጥፍኣት ኣሕሊፍካ ምሃብ ማለት’ዩ። ነቶም ምስኡ ዀይኖም ትዕግስቱ ዝተለማመዱ ብልህታት ሃዋርያት ድማ፡ ጐይታና ባዕሉ፦

“ንስኻትኩም ግና ብፈተናይ ምሳይ እተዓገስኩም ኢኹም’(ሞ)... ከም’ቲ ንኣይ ኣቦይ ዝመደበለይ፡ ንኣኻትኩም ከኣ ኣነ መንግስቲ መደብኩልኩም።” ብምባል መስኪሩሎም ኣሎ (ሉቃ 22፡28-30)። ንሳቶም ድማ ነቲ ኣብኡ ዝረኣይዎን ባዕላቶም ዝተለማመድዎን ትዕግስቲ መሰረት ብምግባር፡ ትዕግስቲ ንኽንገብር፡ ብኸም’ዚ ዚስዕብ መዓዱና።

“......ንዅሉ ዚኸብደናን ነቲ ዚጠብቀና ሓጢኣትን ነርሕቕ። በቲ ኣብ ቅድሜና ተሓንጺጹልና ዘሎ መቀዳደሚ ኸኣ ብትዕግስቲ ንጕየይ። ናብ’ቲ ሕፍረት ንዒቑ፡ ስለ’ቲ ኣብ ቅድሚኡ ዘሎ ሓጐስ ኢሉ መስቀል እተዓገሰን ኣብ የማን ኣምላኽ እተቐመጠን ጀማር እምነትናን ደምዳሚኣን ኢየሱስ ንጠምት። ምእንቲ ኸይትደኽሙን ነፍሳትኩም ከይሕለላን፡ ነቲ ኻብ ሓጥኣን ኣብ ርእሱ ኽንዲ’ዚ ዚኣክል ምጽራር እተዓገሰ (ኢየሱስ) ዘክርዎ።” እብ 12፡1-3

“ሓደ’ኳ ተዓሚጹ ኸሎ ምእንቲ ኣምላኽ ኢሉ እንተ ተዓገሰ፡ ብኣምላኽ ቅቡል’ዩ (እዚ ጸጋ’ዩ)። በደል እናገበርኩም መውቃዕቲ እንተ ተዓገስኩምከ እንታይ ሓበን ኣለዎ፧ ሰናይ እናገበርኩም መከራ እንተ ተዓገስኩም ግና፡ እዚ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ቅቡል’ዩ፡  ንስኻትኩም’ውን ነዚ (ትዕግስቲ) ኢኹም ዝተጸዋዕኩም። ክርስቶስ ድማ ኣስኣሰሩ ምእንቲ ኽትስዕቡ ኢሉ፡ ምእንታኹም መከራ ጸገበ፡ ኣርኣያ’ውን ሓደገልኩም። ንሱ ሓጢኣት ኣይገበረን፡ ሓሶት’ውን ኣብ ኣፉ ኣይተረኽበን። ምስ ጸረፍዎ መሊሱ ኣይጸረፈን፡ መከራ ምስ ኣጽገብዎ ኸኣ ነቲ ብቕንዕና ዚፈርድ ኣምላኽ ደኣ ነገሩ ኣሕሊፉ ሃበ’ምበር ኣየፈራርሀን።” 1ጴጥ 2፡19-23

ኣብ’ቲ ክርስቶስ ርእሲ መኣዝኑ ዝዀነ መሰረት ነብያትን ሃዋርያትን ዝተሃነጽና ሓቀኛታት ክርስትያን እንተ ዄንና ነዚ ምርኡይ ክርስቶሳውን ሃዋርያውን ኣርኣያ ናይ ልዑል ትዕግስቲ ኽንክተሎ’ዩ ዚግባእ። ምኽንያቱ ንነፍስና ኸነድሕነሉን ከነጥርየሉን እንኽእል መገዲ ንሱ’ዩ።

2. ትዕግስቲ ዚጠልብ ትጽቢታት፦ ኵሉ ፍጥረት ሰብ፡ ብዙሕ ሓባራዊ ትጽቢታት ኣለዎ። ዳርጋ ዅሉ ሰብ’ውን ነናቱ ፍሉይ ውልቃዊ ትጽቢታት ኣለዎ። ገሊኡ ትጽቢታት ናብ ኣምላኽ ዘተኰረ ኪኸውን ከሎ፡ ገሊኡ ድማ ናብ ሰባት ዘድሃበ ስጋዊ ትጽቢት’ዩ። ካብ’ቲ ዕለታዊ ዀነ ናይ ዕድመ ምሉእ ተመክሮታትና ኸም ‘ንርድኦ፡ ትጽቢታትና ዚፍጸመሉ ጊዜ እናነውሐን እናደንጐየን ምስ ዚኸይድ፡ እናዓረገ ዚኸይድ ውሽጣዊ ነውጺ’ዩ ዚፈጥር። ነዚ ዝተናውሐ ትጽቢት ዚፈጥሮ ዜናውጽ ውሽጣውን ደጋውን ማዕበላት ከነህድኣሉን ክንመልኮን ዜኽእለና እንኮ ባህርይ ትዕግስቲ ጥራሕ’ዩ። ነቲ ኣብ ልዕሊ ሰብ ዘሎና ትጽቢታት ዜህድእ ትዕግስቲ እንተ ዘይብልና፡ ቍጥዓን ባእስን፡ ጽልእን ምፍላልይን፡ ቂምታን በቐልን ይስዕርር’ሞ፡ ንዅሉ ማሕበራዊ ዝምድናታትና የበላሽዎን ይበታትኾን። ብመሰረቱ ትጽቢትካ ኣብ ሰብ ምግባር ድማ ምስ ኣምላኽ ዜባትኽ ሓጥእ ተግባር’ዩ (ኢሳ 20፡6 ፣ ደጕ 4፡17 ፣ ኢሳ 30፡2-5 ፣ 31፡1-3)።

“እግዚአብሔር ከም’ዚ ይብል ኣሎ፡ “ኣብ ሰብ ዚውከል፡ ቅልጽሙ ኸኣ ኣብ ስጋ ዚገብር፡ ብልቡውን ካብ እግዚአብሔር ዚርሕቕ ሰብ ርጉም’ዩ። ንሱ ኸም ንቑጽ ቈጥቋጥ ኣብ በረኻ’ዩ፡ ኣብ ምድሪ ኣጻምእ፡ ኣብ ምድረ በዳ፡ ኣብ’ቲ ሓደ’ኳ ዘይነበሮ ምድሪ ጨው ይነብር’ምበር፡ ጥዑም ምስ መጸስ፡ ኣይርእዮን።” ኤር 17፡5-6

እቲ ዝኸፍአ መልክዑ፡ እቲ ኣብ ሰብ ትገብሮ ትጽቢት ከይሰመረ ምስ ዚተርፍ፡ ዝበዝሐን ዝኸፍአን ዓይነታት ሓጢኣት ዚወልድ ምዃኑ’ዩ። ካብ ሓጥእ ትጽቢት ከኣ፡ መንፈሳዊ ፍረ ኽትረክብ ኣይከኣልን’ዩ። ካብ ክፉእ ኦም፡ ክፉእ ፍረ ጥራሕ’ዩ ዚርከብ (ማቴ 7፡16-18 ፣ 12፡33)።

ብቐሊሉ ብትዕግስቲ ኽንጽበዮ ‘ንኽእል፡ ነቲ ኣብ ኣምላኽ ዘሎና ትጽቢት ጥራሕ’ዩ። ምኽንያቱ ጥዕና ዘለዎ ጻድቕ ትጽቢት’ዩ። ፍቓድ ኣምላኽ ዘይኰነ ዀይኑ ትጽቢትና ኸይሰመረልና ምስ ዚድንጕይ፡ ወይ’ውን ብመሰረቱ ኸይተፈጸመ ምስ ዚተርፍ፡ ብዘይ ረብሓ ጥራይ ኢድና ኣይንወጽእን ኢና። ምኽንያቱ ትጽቢትና ኣብ’ቲ ልኡላዊ ኣምላኽ ክንገብር ምምራጽና ንበይኑ፡ ኣብ ዓይኒ ኣምላኽ ዓብይ ክብሪ ዜውህበና’ዩ። ኣብ ኤር 17፡7,8

“ኣብ እግዚአብሔር ዚውከል፡ ትጽቢቱ ኸኣ ኣብ እግዚአብሔር ዚገብር ሰብ፡ ብሩኽ’ዩ። ንሱ ኸም’ታ ኣብ ጥቓ ማይ እተተኽለት፡ ሱራ ናብ ርባ ኣቢሉ ዜሳፍሕ ኦም’ዩ። ዋዒ እንተ መጸ ኣይትፈርህን፡ ቈጽላ ኸኣ ለሚዑ ይነብር። ብዓመት ደርቂ (ኣይትሰግእን)፡ ካብ ምፍራይ’ውን ኣይተቋርጽን።” ብምባል፡ ጥዑይ ትጽቢት ብዙሕን ዘየቋርጽን መንፈሳዊ ፍረ ኽንፈርይ ከም ዜኽእለና ኣረጋጊጹልና ኣሎ። እቲ ዝዓበየን ቀዳማይን ፍረ ናይ ጻድቕ ትጽቢት ድማ፡ ዕዙዝ ትዕግስቲ’ዩ። ቅዱስ ያእቆብ ደጋጊሙ ገሊጽዎ ኸም ዘሎ፡ ጥዑይ ትዕግስቲ ብጽእና ዜጐናጽፍ’ዩ (ያእ 1፡12 ፣ 5፡11)። እታ ትዕግስትና ግብራዊት ምስ እትኸውን ድማ ፍጹማትን ምሉኣትን ሰባት ከም ትገብረና’ውን ኣረጋጊጹልና ኣሎ (ያእ 1፡2-4)። እዛ ፍጹምነት እተልብሰና ትዕግስቲ ኸኣ፡ እታ ፍቓድ ኣምላኽ እናገበርና ንተስፋና ኽንጽበዮ እተኽእለና ዓይነት ትዕግስቲ’ያ (እብ 10፡36)። ፍቓድ ኣምላኽ እናገሃስካ ዚግበር ትዕግስቲ፡ ነቲ ገባሪኡ ዚጥብር ከንቱ ትዕግስቲ’ዩ።

ብዛዕባ’ቲ ምስ ምጽኣታዊ ፍጻመታት ቀጥታዊ ምትሕሓዝ ዘለዎ ትዕግስቲ ኣመልኪቱ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ዚህበና መልእኽቲ ኣሎ ድዩ፧ ብርግጽ ኣሎ። ጐይታና ብቕዱሳን ሃዋርያቱ ብዛዕባ ትእምርቲ ምጽኣቱን ትእምርቲ መወዳእታ ዓለምን ምስ ተሓተተ፡ ኣብ’ቲ ንሱ ዚመጻሉ ዘመን፡ ኣብ ልዕሊ’ቶም ሓቀኛታት ሰዓብቱ ኸቢድ መከራ ኸም ዚወርድ ብተደጋጋምን ብግህዶን ተዛሪቡ ኣሎ (ማቴ 24፡5-13 ፣ ሉቃ 21፡9-18,25-28)። እቲ ኣብ ራእይ ዮሃንስ ምዕራፍ 13 ተዘርዚሩ ዘሎ መከራ ናይ ቅዱሳን’ውን ኣዝዩ ኸቢድ’ዩ። ክትሸይጥ ኰነ ኽትዕድግ ክሳዕ ዘይፍቀደካ እንተ ኣጽቢቦምልካ፡ እቲ መከራ ማዕረ ኽንደይ ከቢድ ከም ዚኸውን መግለጺ’ኳ ዘየድልዮ ብሩህ’ዩ። ከም’ዚ ዝበለ ትንፋስካ ዜውጽእ መከራ፡ ብዘይካ ብትዕግስቲ ብዝዀነ ኻልእ ሜላ ኺስገር ኣይክእልን’ዩ። ስለ’ዚ ኸኣ’ዩ፦

“እቶም ንትእዛዛት ኣምላኽ ንእምነት ኢየሱስን ዚሕልዉ ቕዱሳን ከኣ ትዕግስቶም ኣብ’ዚ’ዩ ዚረኣይ።” ዚብል ቃል ተደጋጊሙ ዝተጻሕፈልና (ራእ 14፡12 ፣ 13፡10 ካ.ት)። እቲ ነዛ ትዕግስቲ’ዚኣ ዘይወነነ ክርስትያን ግና፡ ኣብ ኢዱን ግምባሩን ማሕተም ናይ ሰይጣን ንምቕባል ፍቓደኛ ስለ ዚኸውን፡ ናይ ዘለኣለም ኣድራሻኡ ምስ ሰይጣን ኣብ’ቲ ዘይዝሕልን ከቶ ዘይጠፍእን ቀላይ ሓዊ’ዩ ዚኸውን (ራእ 20፡10-15)።

እምበኣር ርእስና ብዕምቈት ንመርምር’ሞ፡ ነታ ይግባይ ኰነ ንስሓ ዘይብላ መዓልቲ ምጽኣቱ፡ ብዘይ ትዕግስቲ ባዶ ዄንና ንጽበያ ኸም ዘየለና ነረጋግጽ፡ ኣብ መዓልቲ ምጽኣቱ ብመለኮታዊ ኽብሪ ዚኸብሩ፡ እቶም ንትዕግስቲ ብመጠን’ቲ ኣምላኽ ዝሃባ ኽብሪ ዜኽብርዋን ብሓጐስ ዚለማመድዋን ጥራሕ’ዮም። ካብ ዝዀነ ይኹን ሰብ፡ ኣብ ዝዀነ ይኹን ቦታን ኵነታትን ትዕግስቲ ዚጠልብ ጕዳያት ምስ ዜጋጥመና፡ ፍጽምትን ግብራዊትን ብዝዀነት ትዕግስቲ ንስዕሮ ምህላውናን ክንስዕሮ ምዃንናን ርግጸኛታት ንኹን። ንልብና ናብ’ቲ ኣብ መስቀል ኰነ ኣብ ኵሉ ኻልእ መድረኻት ዝተጋህደ ትዕግስቲ ክርስቶስ ነቕንዓዮ (2ተሰ 3፡5)። ከመይሲ ንዝወነና ሰብ: ትዕግስቲ-ክርስቶስ፡ እተንግስ ትዕግስቲ’ያ!! (2ጢሞ 2፡12)

ጸጋ ጎይታና ኢየሱስ ክርስቶስን ፍቕሪ ኣምላኽን ሕብረት መንፈስ ቅዱስን ምስ ኩላትና ይኹን።

ኦርቶዶክሳዊት ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ኤርትራ - መንበረ ጵጵስና ሰሜን ኣሜርካ